Tại Sao Các Đụn Cát Biết Hát Trên Sa Mạc? Lý Thái Xuân sưu tầm http://sachhiem.net/LTX/LyThaiKH22.php Đã có nhiều mục báo đăng về những đồi cát phát ra những âm thanh lạ, thường nói là đồi cát biết hát, và cho rằng các giới khoa học ngỡ ngàng. Có thể tác giả những bài viết này chưa tham khảo kỹ để nghe các lời giải thích khoa học. Bài sau đây lược dịch từ một trang mạng danh tiếng Smithsonian.com, tựa là "Why the Sands of Many Dunes Sing, Boom, and Even Burp?" (Tại Sao Các Đụn Cát Biết Hát, Đập Ầm Ầm, và Còn Ợ nữa?) , đăng ngày 3 tháng 11, 2015 do Marissa Fessenden viết. Trái ngược với những câu chuyện của Marco Polo, hiện tượng trên nó không có gì gọi là huyền bí. Những câu chuyện thần kỳ của Marco Polo về chuyến đi của ông ta thường rất kỳ quái vì nó làm giảm giá trị các câu chuyện như là chúng bị bịa đặt. Tuy nhiên, hạt nhân của sự thật ẩn nấp trong những câu chuyện, giống như câu chuyện những đồi cát biết hát. Polo viết về những trải nghiệm lạ trong "sa mạc mênh mông" gần thị trấn Lop trong khu vực Gobi lớn hơn. Những đêm bị ám ảnh với tiếng nói nghĩ là từ ma quỷ hay thần thánh tìm cách để dẫn dắt mọi người ở ngoài đường. Ngay cả vào ban ngày, những linh hồn "lấp đầy không khí bằng các âm thanh của các loại nhạc cụ," Polo viết như thế. Mặc dù câu chuyện có thể gán ghép nhầm lẫn về nguồn gốc của bài hát kỳ lạ, nhiều đụn cát trên thế giới được biết đến có thể hát, gào, và thậm chí phát ra tiếng ợ. Bây giờ, các nhà nghiên cứu tại Đại Học Kỹ Thuật California mô tả các sóng địa chấn gợn (trên mặt) cồn cát và tạo ra âm thanh, tường trình của cô Jennifer Ouellette trên trang mạng Gizmodo. Trong quá khứ nhiều nhà khoa học đã bối rối về hiện tượng kỳ lạ này, khi xác định các điều kiện khác nhau quan trọng để phát ra những âm điệu kỳ lạ đó. Cát phải cực kỳ khô và tròn và bề kính tinh thể cát chỉ khoảng từ 0,1 mm và 0,5 mm. Khoảng một thập kỷ trước, sau khi toán nghiên cứu của cô (Jennifer Ouellette) tạo ra một trận lở cát (cát chuồi) ở Ma-rốc, nhà nghiên cứu Stephane Douady cũng phát hiện ra rằng kích thước của các hạt cát ảnh hưởng đến âm điệu. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, các bài hát đã được ví như một tiếng "ù ù", một "giọng gào khàn khàn", và thậm chí "ợ". Vậy làm thế nào làm cho những bãi cát phát ra nhiều tiếng ồn khác nhau? Điều quan trọng là các loại sóng địa chấn khác nhau tạo ra những âm thanh khác nhau, theo những nghiên cứu được công bố gần đây trên tạp chí Lý Tính của Chất lỏng. Để đo các sóng địa chấn, toán nghiên cứu đã đo sóng đi qua cồn cát lớn ở khu bảo tồn quốc gia Mojave, California, và công viên quốc gia Death Valley (Thung lũng Chết) với các dụng cụ gọi là geophones (điện thoại địa lý). Họ nhận ra rằng mỗi loại sóng âm thanh phát ra những âm thanh riêng biệt.
Một loại sóng, được gọi là một làn sóng chính gọi là sóng P, tạo ra âm thanh ầm ầm như bùng nổ. Sóng này rất mạnh và có thể truyền đi toàn bộ cồn cát. Mặt khác, một loại sóng gọi là "sóng Rayleigh" lan trên bề mặt của cồn cát. Chuyển động này gây ra những âm thanh như người ta "ợ chua". Mặc dù hạt cát rất rắn, một khối lượng gồm toàn hạt nhỏ di chuyển cùng nhau sẽ giống như một chất lỏng, cậu Ouellette viết như vậy. Cậu Douady nghi ngờ rằng các hạt cùng nhau tạo nên một loa phóng thanh trong một trận cát chuồi (cát bị đùa xuống). Mặc dù việc nghiên cứu này đã xóa bỏ sự bí ẩn ra khỏi hiện tượng cồn cát biết hát, nó<i> không hề giảm bớt sự kỳ diệu khi người ta trải nghiệm nó.</i> "Làm như toàn bộ cơ thể của bạn bắt đầu rung động," Vriend nói trên trang Gizmodo. "Khi bạn đang đứng cách xa các cồn cát, thực sự là khó để hiểu rằng một trận cát chuồi nhỏ và mỏng như vậy lại tạo ra một âm thanh lớn như vậy và ầm ầm trên địa tầng sa mạc." Sau đây là video ghi lại Bài Hát Của Sa Mạc.
Lý Thái Xuân dựa theo Why the Sands of Many Dunes Sing, Boom, and Even Burp: http://www.smithsonianmag.com/ Trang Khoa Học
|
