|
07 tháng 11, 2009 |
Đã có nhiều công trình của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước,
mỗi người đều tìm cho mình một con đường để đi đến cái đích chung. Với giáo
sư Lê Trọng Khánh, là một nhà khoa học, nên giáo sư tìm cho mình con đường
rất riêng, đó là: Ngoài thông qua các thư tịch cổ trong và ngoài nước, thì
chủ yếu là thông qua những căn cứ khoa học đã được kiểm chứng, trong một hệ
thống phát triển từ thấp lên cao, mang tính bản địa đặc thù và nhất quán.
Cụ
thể: Từ những đồ gốm, đồ đồng Đông Sơn, đến những văn tự “thắt gút” của
người Chăm Hrê ở Nghĩa Bình, những hình đồ họa, chữ khắc trên đá ở Sapa… dần
dần phát triển thành ngôn ngữ viết hoàn chỉnh ở bậc cao. Cũng chính vì có
phương pháp nghiên cứu có hệ thống và khoa học như vậy, nên cho đến lúc này,
giáo sư là người duy nhất chứng minh được sự liên hệ của chữ viết trên đá cổ
ở Sa Pa và Đông Sơn, giải mã thành công văn tự trên đá cổ ở Sa Pa, từng gây
ra bao cuộc tranh luận làm đau đầu bao giới nghiên cứu trong và ngoài nước.
Thành công này của giáo sư Lê Trọng Khánh, với phương pháp luận không thể
phủ nhận, được giới nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá rất cao.
Sự nghiệp nghiên cứu chữ Việt cổ của giáo sư Lê Trọng Khánh có thể
chia làm hai giai đoạn: Từ năm 1958 đến năm 1986 và từ 1986 đến nay. Nếu như
ở giai đoạn đầu là giai đoạn tìm những chứng cứ và con đường đi, thì ở giai
đoạn sau là sự khẳng định phương pháp nghiên cứu một cách khoa học biện
chứng. Chính vì vậy ở giai đoạn này giáo sư có những bước tiến quan trọng,
chính xác trong sự nghiệp nghiên cứu của mình.
Giáo
sư đã có nhiều công trình nghiên cứu quan trọng về văn học, đặc biệt về lịch
sử: Lực lượng vũ trang thời Hùng Vương, Địa danh ngôn ngữ cổ Việt Nam (được
dịch và in trong táp chí Đông nam Á của Pháp)… Ông đặc biệt chú ý đến chữ
Việt cổ vì theo ông: “Chữ viết thể hiện trình độ văn minh của một dân tộc”.
Qua
các hiện vật khảo cổ được phát hiện ở nhiều nơi trên lãnh thổ Việt Nam, giáo
sư có được phát hiện vô cùng quan trọng: “Hệ thống chữ viết ấy xác định quá
trình ra đời có nguồn gốc sâu xa từ những yếu tố tiền văn tự. Với thời gian
dài tiến triển thành hệ thống chữ viết hình vẽ phát triển cao, được khắc
trên đá ở Sa Pa, vào giai đoạn văn hóa đồng thau phát triển – Gò Mun. Trên
cơ sở đó chuyển lên loại hình chữ viết cao hơn. Và cũng chính ngay bản thân
hệ thống chữ viết cao đó, cũng có cứ liệu vững chắc để thấy sự đi lên của
nó, từ thấp đến giai đoạn hoàn chỉnh của chữ viết ghi âm Đông Sơn – chữ viết
có nguồn gốc riêng, sớm nhất ở Đông Nam Á”. Theo giáo sư: “Sự phát hiện chữ
viết góp phần hiểu sâu hơn văn hóa Đông Sơn. Nền văn minh đó, tất nhiên
không giống các nền văn minh cổ khác đã ra đời ở các dòng sông lớn trên thế
giới như sông Nil, Lưỡng Hà và Ấn Hà” và: “Văn minh Đông Sơn đã tỏa ảnh
hưởng ra ngoài và chữ viết của người Việt cổ làm cơ sở cho các hệ chữ viết
còn lại sau này”. “Chữ viết của người Việt cổ đã được định hình và phát
triển trên địa bàn rất rộng vào các thế kỷ trước công nguyên. Nó phân bố
rộng hơn phạm vi thống trị của Tần – Hán ở các nước phía nam và Đông Nam Á…
Thời khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, chữ Hán còn rất hạn chế; chữ Việt cổ vẫn
là công cụ thông tin và truyền lệnh sắc sảo, góp phần tích cực cho thắng lợi
trên phạm vi 65 thành (huyện) – bao gồm Lưỡng – Việt, Hải Nam đến Nhật
Nam?”.
Để giải mã được chữ khắc trên đá cổ Sa Pa, giáo sư tìm thấy sợi dây
liên hệ “Từ một rìu lưỡi xéo có khắc hai hình người trên thuyền, hình chó
chặn hai con nai. Hình người có tính chất sơ đồ hóa cao, tương tự với chữ
viết hình vẽ trên đã Sa Pa. Đây là bằng cứ mối liên hệ nguồn gốc từ chữ khắc
đá tới chữ viết trên đồ đồng Đông Sơn. Hình khắc này không nhằm trang trí mà
chứa đựng một ý tưởng sâu sắc. Người và thuyền chỉ sự hoạt động sông, biển.
Chó và nai là hiện tượng của núi rừng. Những hình khắc này mang tính lưỡng
phân:
Sông,
biển (nước) - núi, rừng (đất)
Chó
- Người
Lưỡng
phân có xu thế tất yếu tiến lên lưỡng hợp:
Đất +
Nước = Tổ Quốc.
Chó +
người phối hợp bao vây nai.
Hình khắc này là một bản chữ viết có nội dung: Vũ khí trong tay
chiến binh chống kẻ thù, như hình tượng người và chó bao vây nai”. Theo giáo
sư : “Bản viết trên rìu chiến trở thành “điều lệnh chiến đấu”. Điều này từ
Đông Sơn trở thành truyền thống xuyên suốt cuộc hành trình của dân tộc chống
giặc ngoại xâm, biểu hiện thành hai chữ “Sát Thát” khắc trên tay người chiến
binh nhà Trần chống giặc Nguyên”. Khi giải mã những hình khắc trên đá cổ Sa
Pa, giáo sư có một kết luận quan trọng: “Các hình khắc trên đá ở Sa Pa không
thuộc một thời kỳ, mà có lịch sử lâu dài nhiều thế hệ của một cộng đồng
người cư trú tại đây, từ thời đại đá mới đến thời đại đồng thau phát triển.
Những hình khắc là những ký hiệu tiền văn tự và hệ thống văn tự đồ họa, ghi
chép những hoạt động lớn của xã hội lúc bấy giờ. Đây là những hình ghi lại
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược”.
Cụ thể bản thứ nhất: Trước nạn ngoại xâm (hình khắc dài 3,36m, cao 2,73m),
trong đó diễn tả khu vực của thủ lĩnh chiếm khu trung tâm, bên trái và phải
là cánh đồng ruộng, cư dân đông đúc, nhà kho được xây dựng xa nhà để phòng
cháy… Ngòai biên cương dân cư thưa, đất đai nhỏ hẹp, kẻ thù từ phương bắc
tới. Quân ta đã tổ chức sẵn sàng chiến đấu, thế trận đã sẵn sàng…
Bản thứ hai: Quân thù bị đánh bại (bản khắc dài 4,35m, cao 3,54m):
Tổng chỉ huy thiết lập ở phía nam dãy đồi, (đầu phát những tia hào quang),
bình tĩnh suy nghĩ, thái độ cương quyết (tay chân dang rộng). Giặc từ phương
bắc xuống dọc theo phía đông dãy núi. Quân ta bất ngờ tiến công vào sườn
địch, địch rối loạn. Quân ta lợi dụng đêm tối, trăng khuyết tập kích địch.
Trận quyết định diễn ra tại cánh đồng đông nam. Kẻ địch thiệt hại nặng rút
chạy về hướng bắc. Quân ta đại thắng, hòa bình trở lại. Mặt trời trên cao
chiếu rọi khắp nơi.
Giáo sư dự đoán: “Những bản này có niên đại thuộc văn hóa Gò Mun,
khoảng đầu thiên niên kỷ 1 trước CN, thời kỳ hình thành nước Văn Lang. Gò
Mun là tiền Đông Sơn, giai đoạn cực thịnh, khi đó người Việt đã từng đánh
bại quân xâm lược từ phương Bắc rất mạnh. Phải chăng những bản chữ viết hình
vẽ Sa Pa đã phản ánh cuộc chống ngọai xâm của Dóng (giặc Ân là tên gọi chung
những kẻ xâm lược phía Bắc, trước Tần – Hán?). Chữ viết hình vẽ Sa Pa đã
vượt qua giai đoạn vẽ hiện thực nguyên thủy và đã tiến tới chữ biểu ý đầu
tiên. Vì vậy có thể coi là là thuộc loại hình chữ viết hình vẽ biểu ý
(pictogramme)… Trên các bản khắc Sa Pa có hình mái nhà cong như trên trống
đồng Đông Sơn loại 1. Từ bản khắc Sa Pa đến trống đồng Đông Sơn là một tuyến
phát triển từ thấp đến cao. Sơ đồ hình người Sa Pa tương đồng với người trên
lưỡi rìu, lưỡi xéo Đông Sơn. Như vậy cũng rõ ràng có một xu hướng phát triển
chữ viết hình vẽ tiến lên giai đoạn cao hơn – giai đoạn chữ viết ghi âm Đông
Sơn”.n”.n”.n”.n”.
Theo giáo sư, chỉ có một tảng đá ở Sa Pa có chữ viết. Theo yêu cầu
của giáo sư, người viết bài này sẽ viết thành một bài riêng. Còn trong bài
này chỉ xin được nói khái lược rằng, đó là lời dặn của Tổ tiên: Ông cha đã
có công dựng nước, các thế hệ sau phải có trách nhiệm giữ gìn và xây dựng
đất nước !
Công trình nghiên cứu bao năm trời của giáo sư Lê Trọng Khánh vô
cùng quan trọng, góp phần không nhỏ vào việc khẳng định nền văn minh từng
phát triển rất sớm của dân tộc ta, mà bao năm bị kẻ thù tìm mọi cách tàn
sát, hủy diệt, vẫn có một sức sống mãnh liệt và trường tồn, làm nên bản sắc
văn hóa đặc thù của một dân tộc mang trong mình dòng máu Lạc Hồng. Năm nay
giáo sư đã 85 tuổi, nhưng khi nói về chữ Việt cổ, về nền văn minh Đông Sơn,
về lịch sử hào hùng dân tộc, giáo sư như trẻ lại, ánh mắt ngời lên ngọn lửa
tình yêu và trách nhiệm với cội nguồn văn hóa dân tộc.
Trần Vân Hạc
Cùng một tác giả:
Chè “Hai không”, “năm cực” Suối Giàng (Trần Vân Hạc)
Chữ Viết Khoa Đẩu Duy Nhất Trên Đá Cổ Sa Pa (Trần Vân Hạc)
Công Trình Chữ Việt Cổ Của Giáo Sư Lê Trọng Khánh (Trần Vân Hạc)
Gửi Người Tạc Tượng Alexandre De Rhodes (Vân Hạc)
Huyền Thoại Tắm Tiên Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Hình Tượng Cây Nêu Với Một Số Dân Tộc Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Hương Sắc Rừng Xuân Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Hội thảo: Kinh thành Thăng Long - Thủ đô Hà Nội (Văn Hạc)
Không gian cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng – Một hướng tiếp cận mới (Trần Vân Hạc)
Kính gửi Ban biên tập Tuần báo Văn nghệ TPHCM (Trần Vân Hạc & Nguyễn Lê)
Lê Văn Tám: Lửa Bất Diệt (Trần Vân Hạc)
Mùa Xuân Tây Bắc Trong Tôi (Trần Vân Hạc)
Một ngôi chùa cổ rất cần những tấm lòng (Trần Vân Hạc)
Một văn bản chữ cổ của người Pà Thẻn (Trần Vân Hạc)
Nghĩa Trang Mang Tên Một Dòng Sông (Trần Vân Hạc)
Nguyễn Trãi, hợp tuyển thơ của soạn giả Gia Dũng (Vân Hạc)
Người Giữ Hương Chè Shan Tuyết Suối Giàng (Vân Hạc)
Người Lắng Thầm Tìm Con Chữ Việt Cổ (Trần Vân Hạc)
Người phụ nữ Thái hết lòng vì văn hóa dân tộc (Trần Vân Hạc)
Ngọn lửa Lệ Chi Viên (Trần Vân Hạc)
Nhà Sàn Của Người Thái Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Nhân Sinh Trong Tiếng Đại Ngàn (Trần Vân Hạc)
Những ngôi chùa trên huyện đảo Trường Sa (Trần Vân Hạc)
Nét Đẹp Tục Chơi Còn Của Người Thái Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Núi Rừng Tây Bắc Đón Xuân: Inh Lả Ơi, Xao Nọong Ơi! (Vân Hạc)
Thông báo xuất bản sách chữ Việt cổ (Trần Vân Hạc)
Tinh thần yêu nước trong thơ Nguyễn Khắc Nhu (Trần Vân Hạc)
Triết lý nhân sinh qua các món ăn của người Thái Tây Bắc (Trần Vân Hạc)
Trái Tim Của Biển (Trần Vân Hạc)
Trống đồng vang vọng giữa Trường Sa (Trần Vân Hạc)
Tây Bắc trong thơ Nguyễn Quang Bích (Trần Vân Hạc)
Tính hòa đồng của những ngôi chùa cổ Việt Nam (Trần Thi)
Tấm lòng vàng của một nhà khoa học chân chính (Trần Vân Hạc)
Tập Thơ Đường "Thuận Nghịch Độc" Của Tiến Sỹ Đặng Văn Phú (Trần Vân Hạc)
Vui buồn trên đường dâng sách (Trần Vân Hạc)
Vài nét về rừng thiêng của dân tộc Thái (Trần Vân Hạc)
Vài nét về tiến trình của chữ Quốc ngữ (Trần Vân Hạc)
Vàng Son Huyết Lệ (Trần Vân Hạc)
Yếu tố Việt cổ trong ngôn ngữ Thái (Trần Vân Hạc)
Đài Giọt Lệ (Hoàng Đạo Chúc)
Đầu xuân gặp nhà văn Sơn Tùng (Trần Vân Hạc)