Thư ngỏ gửi HĐND, UBND TP. Hà Nội và Hội KHLS VN

về việc dựng tượng Alexandre Rhodes

https://www.sachhiem.net/LICHSU/T/ThichThanhThang.php

Thích Thanh Thắng

31 tháng 7, 2009

nguồn: http://phattuvietnam.net/3/6972.html 30/07/2009

Đại đức Thích Thanh Thắng, một tu sĩ Phật giáo tại TP. Hồ Chí Minh vừa có thư ngỏ gửi Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân TP. Hà Nội và Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam về việc đề nghị dựng tượng giáo sĩ thực dân Alexandre Rhodes tại Hà Nội nhân dịp Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.

 

	Thư ngỏ gửi: HĐND, UBND TP. Hà Nội và Hội KHLS VN TP. Hồ Chí Minh, Ngày 23 tháng 7 năm 2009   Kính thưa quý vị, Theo thông tin trên Tuổi Trẻ Online ngày 29/6/2009, tôi được biết ông Phạm Văn Hạng (TP.HCM) vừa có “văn thư” gửi đến HĐND, UBND TP. Hà Nội cùng Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam để nêu ý muốn tặng tượng ông Alexandre de Rhodes cho thủ đô nhân kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Bài báo cũng cho biết thêm, chính quyền Hà Nội cũng đã có thư trả lời ông Phạm Văn Hạng, hẹn sẽ cử đoàn vào Bình Dương xem qua tác phẩm. Sau bản tin ấy, liền có ý kiến nhắc lại tấm bia vinh danh Alexandre de Rhodes từng được đặt tại Hồ Gươm năm 1941 để gợi ý nơi đặt tượng. Việc một cá nhân ưa thích ai và tạc tượng người ấy để kỷ niệm, thờ phượng hay muốn đặt ở đâu là chuyện riêng trong phạm vi quyền hạn của họ, không nhất thiết phải có ý kiến. Nhưng việc nhân danh toàn dân tộc đặt một pho tượng nơi công cộng để kỷ công một người nào đó thì mọi người dân đều có quyền có ý kiến. Muốn nhân danh toàn dân tộc để kỷ công một người nào đó thì người ấy phải thật sự có công đối với toàn dân tộc. Công và tội của nhân vật Alexandre de Rhodes đối với dân tộc Việt Nam từng là đề tài tranh luận học thuật của nhiều người, nhiều giới và nhiều thời kỳ, đến nay vẫn chưa ngã ngũ. Lập luận kỷ công vị thừa sai này chủ yếu xoay quanh việc ông là người đầu tiên sáng tạo chữ quốc ngữ cho người Việt sử dụng, khiến người Việt có thể đi trước thời đại vài trăm năm. Tuy nhiên, cũng có những lập luận và tư liệu chứng tỏ vị thừa sai này chỉ là người tập hợp các nghiên cứu của những người trước mình để thực hiện quyển tự điển Việt-Bồ-La. Mặt khác, cũng có không ít tư liệu chứng tỏ trước khi có chữ quốc ngữ theo mẫu tự Latin thì người Việt cũng đã có cả một nền văn học chữ Nôm, nghĩa là người Việt đã có chữ quốc ngữ do chính mình sáng tạo, và chỉ vì sức mạnh của thực dân Pháp mà chữ quốc ngữ ấy mai một, nên không thể nói rằng việc thủ tiêu chữ Nôm và thay thế bằng chữ Việt (Latin hóa) là một việc làm tốt đẹp. 1. Sử liệu cho biết, Alexandre de Rhodes (1593-1660), người Pháp, gốc Do Thái, gia nhập dòng Tên tại Roma ngày 24/4/1612, vào Việt Nam năm 1624 [thời điểm Lê/Trịnh đàng Ngoài và chúa Nguyễn đàng Trong có những chính sách rất cởi mở với thương nhân và chú trọng đẩy mạnh quan hệ ngoại thương. Chúa Trịnh còn nhận thương nhân Carel Hartsink người Hà Lan làm con nuôi], học tiếng Việt từ một cậu bé 13 tuổi và được sự chỉ dạy bài bản của giáo sĩ Francisco de Pina người Bồ. Tháng 7/1626 bị trục xuất về Ma Cao. Ông tiếp tục trở lại và bị trục xuất vĩnh viễn khỏi Việt Nam năm 1630. Những năm 1640 ông vẫn lén trở lại cho đến lần cuối cùng bị trục xuất vào năm 1645. Alexandre de Rhodes không phải người sáng tạo ra chữ quốc mà chỉ là người biên soạn từ điển qua các công trình của người khác. Chính ông đã xác nhận: “… công việc này ngoài những điều tôi đã học được nhờ chính người bản xứ trong suốt gần mười hai năm thời gian mà tôi lưu trú tại hai xứ Cô-sinh và Đông-kinh, thì ngay từ đầu tôi đã học với Cha Francisco de Pina người Bồ-đào-nha…, tôi cũng sử dụng những công trình của nhiều Cha khác cùng một Hội Dòng, nhất là của Cha Gaspar de Amaral và Cha Antonio Barbosa, cả hai ông đều đã biên soạn mỗi ông một cuốn từ điển: ông trước bắt đầu bằng tiếng An Nam, ông sau bằng tiếng Bồ-đào, nhưng cả hai ông đều đã chết sớm. Sử dụng công khó của hai ông, tôi còn thêm tiếng La-tinh theo lệnh các Hồng y, vì ngoài những tiện lợi khác, nó còn giúp ích cho chính người bản xứ học tiếng La-tinh…” [1]. Roland Jacques đã phát hiện công bố bản viết tay năm 1623 của Francisco de Pina: “Về phần tôi, tôi đã biên soạn một chuyên luận nhỏ về từ vựng và các thanh của ngôn ngữ này (tức tiếng Việt) và tôi đang bắt tay viết về ngữ pháp. Tuy nhiên, tôi cũng đã tập hợp được những cổ tích, thuộc nhiều loại khác nhau, nhằm cung cấp các trích dẫn của các tác giả để xác minh nghĩa của các từ và các quy tắc của ngữ pháp, cho đến nay tôi có thể yêu cầu một người nào đó đọc để tôi phiên dịch sang các chữ Bồ Ðào Nha (tức chữ La tinh)... Ngoài ra, tôi đã có ba bốn cuốn tập hợp các bài viết có lý luận trong số các bài viết hay nhất mà tôi tìm thấy được ở Vương quốc nầy". (Nguyễn Phước Tương, Ai là người thật sự sáng chế ra chữ Quốc ngữ?, Tạp chí Huế, Xưa & Nay số 62 tháng 3-4/2004) [2]. Kể kể từ khi cuốn từ điển này ra đời năm 1651, nó cũng không có tác dụng gì tới việc học chữ quốc ngữ của người Việt Nam. Vì vốn dĩ khi ấy người Việt sử dụng chữ viết chính thức là chữ Hán và chữ quốc ngữ (chữ Nôm). Chữ Nôm đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều thể loại sáng tác văn chương và đã đạt đến đỉnh cao qua tác phẩm Truyện Kiều (Nguyễn Du) và nhiều truyện thơ Nôm, văn xuôi quốc ngữ khác. Đặc biệt trong các tác phẩm chữ Nôm của Thiền sư Minh Châu Hương Hải (1628-1715), lối hành văn tiếng Việt không khác nhiều so với ngày nay [trong Hương Hải thiền sư ngữ lục cũng nói đến sự kiện một số giáo sĩ Hoa Lang bị trục xuất khỏi Việt Nam – Lê Mạnh Thát, Toàn tập Minh Châu Hương Hải, NXB TPHCM, 2000, tr.116]. Vua Quang Trung (1753-1792) không chỉ sử dụng chữ Nôm trong văn bản hành chính mà còn chính thức đưa chữ Nôm vào trong thi cử. Ông chủ trương thay toàn bộ sách học chữ Hán sang chữ Nôm nên năm 1791 đã cho lập “Sùng chính viện” để dịch kinh sách từ Hán sang Nôm. Chữ Nôm [ký âm tiếng Việt] chính là chữ Quốc ngữ mà ông cha ta sáng tạo. Điều đó khẳng định VIỆT NAM LÀ MỘT NƯỚC CÓ VĂN TỰ. Người Pháp đã tìm mọi cách thủ tiêu văn tự (Nôm) của chúng ta, thế mà còn lớn lối nói rằng đã đem đến cho chúng ta một chữ viết (Latin). Đây là hành vi thủ tiêu (chữ viết) và tranh công (sáng tạo) nực cười nhất trong lịch sử chữ viết của nhân loại. Không những thế, vì một cuốn từ điển được biên soạn lại qua công trình của người Bồ, mà một số người Pháp không ngượng miệng nói rằng: “Khi cho Việt Nam các mẫu tự La Tinh, Alexandre de Rhodes đã đưa Việt Nam đi trước đến 3 thế kỷ” (Nguyệt san MISSI). Ngày 23/1/1576, Giáo hoàng La Mã Gregory VIII ban sắc lệnh, chính thức thành lập giáo phận Bồ Đào Nha tại Ma Cao. Phạm vi cai quản của giáo phận này gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam và các vùng lân cận. Nhưng đến nửa đầu thế kỷ 18, tại châu Âu dấy lên cuộc vận động trục xuất các giáo sĩ dòng Tên. Ngày 3/9/1759, Thủ tướng Pombal ban hành pháp lệnh, coi dòng Tên là kẻ phản bội, kẻ địch và kẻ xâm lược của vua và nhà nước. Ngày 21/7/1773, Giáo hoàng Clement XIV ban sắc lệnh, tuyên bố chính thức thủ tiêu dòng Tên. Những sự kiện này dẫn đến sự tan rã của giáo phận Bồ tại Macao [3]. Một điều đáng chú ý, tại Giáo phận Macao, năm 1594, Học viện St. Paul's - trường đại học phương Tây đầu tiên ở Viễn Đông đã hình thành, ngoài các môn thần học, văn học và nghệ thuật ra, trường còn dạy các ngôn ngữ của khu vực Viễn Đông như tiếng Hán và tiếng Việt... Theo GS. Thang Khai Kiến, Đại học Ký Nam, Quảng Châu, Trung Quốc: “Sau khi Nhật Bản xẩy ra nạn cấm đạo, các dòng tu Macao hết sức coi trọng việc khai thác và phát triển công cuộc truyền giáo ở Việt Nam. ở Học viện St. Paul's, để đáp ứng nhu cầu truyền giáo ở Việt Nam, việc dạy tiếng Việt là điều hết sức quan trọng. Theo ghi chép của Linh mục Maldonado, năm 1667, học viện có hai môn học tiếng, tiếng Việt là một trong hai môn đó. Năm đó có 8 linh mục học tiếng Việt, nhưng chỉ có 6 linh mục học tiếng Trung Quốc. Theo thống kê không đầy đủ, trong thế kỉ XVII, có 70 giáo sĩ phương Tây đã đến Việt Nam, trong đó số giáo sĩ đến từ Macao chiếm tỉ lệ rất lớn” [4]. Như thế, rõ ràng tiếng Việt được ký âm bằng chữ cái La-tinh đã được phát triển dần dần từ rất lâu trước đó do nhu cầu tiếp cận với người bản địa của các giáo sĩ thuộc Giáo phận Bồ Đào Nha [làm nền tảng cho quyển tự điển Việt-Bồ-La mà Alexandre de Rodhes đã cho in năm 1651]. 2. Alexandre de Rhodes là người có ý định xin vua Louis XIV của Pháp cung cấp binh lính để chinh phục phương Đông. Trong cuốn Divers voyages et missions (Các cuộc hành trình và truyền giáo), xuất bản tại Paris năm 1653 ở đoạn cuối chương 19, phần thứ 3 có một câu nguyên văn: “J’ai cru que la France, étant le plus pieux royaume de monde, me fournirait plusieurs soldats qui aillent à la conquête de tout l’Orient, pour l’assujetter à Jésus Christ, et particulièrement que j’y trouverais moyen d’avoir des Évêques, qui fussent nos pères et nos maitres en ces Églises. Je suis sorti de Rome à ce dessein le 11e Septembre de l’année 1652 après avoir baisé les pieds du Pape”. Câu này được Hồng Nhuệ (linh mục Nguyễn Khắc Xuyên) dịch:“Tôi tưởng nước Pháp là một nước đạo đức nhất thế giới, nước Pháp có thể cung cấp cho tôi mấy chiến sĩ đi chinh phục toàn cõi Đông Dương đưa về quy phục chúa Kitô và nhất là tôi sẽ tìm được các giám mục, cha chúng tôi và Thày chúng tôi trong các giáo đoàn. Với ý đó, tôi rời bỏ Roma ngày 11 tháng 9 năm 1652 sau khi tôi hôn chân Đức Giáo hoàng.” ("Hành trình và truyền giáo” - Ủy ban Đoàn kết Công giáo TP.HCM, 1994, tr. 263. Người dịch còn chú thích từ chiến sĩ ở đây: nói chiến sĩ Phúc Âm tức là nhà truyền giáo, chứ không phải binh sĩ đi chiếm xứ xăm lăng - tr. 289). Trong bài viết “Ai làm ra chữ quốc ngữ?” đăng trên báo Tuổi Trẻ ngày 31/1/1993, Giáo sư Hoàng Tuệ đã dịch plusieurs soldats là binh lính như sau: “Tôi nghĩ nước Pháp, vương quốc mộ đạo nhất, có thể cấp cho tôi binh lính để chinh phục toàn phương Đông, đặt nó dưới quyền Jésus Christ”. Linh mục Nguyễn Khắc Xuyên đã viết bài “Gửi GS Hoàng Tuệ bàn về chữ Quốc ngữ trên tờ Tuổi Trẻ” đăng trên báo Ngày Nay số 277 ngày 1/7/1993 ở Houston, Texas. Linh mục Nguyễn Khắc Xuyên đã mạt sát GS Hoàng Tuệ là "ngu xuẩn", "ngu dốt", "thật là dốt lại thích nói chữ"... và đã chất vấn GS. Hoàng Tuệ như sau: “Từ điển Pháp Việt của Trương Vĩnh Ký dịch soldat là ‘lính, binh lính, lính tráng’. Từ điển Pháp Việt của Đào Duy Anh dịch soldat là ‘lính, bộ đội, chiến sĩ...’” Như vậy GS Hoàng Tuệ lùi lại hơn nửa thế kỷ khi chỉ dịch theo Trương Vĩnh Ký mà không theo từ điển mới nhất 1981 (sic) [5]. Theo Tự Điển Từ Nguyên (Dictionaire Étymologique), từ Soldat: mượn từ tiếng Ý, Soldato (từ Soldare, Solde); được biến đổi từ chữ Sondart (từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 17) thành Soldat, có nghĩa là người đi bắn thuê, giết thuê - Tiré de Soudoyer "Dictionaire Étymologique, par Albert Dauzat (à l'école pratique des hautes Études) librairie Larousse - Paris 6, 1938, tr. 671, 672." Hai tác giả phương Tây đã hiểu và dịch từ “plusieurs soldats” ra tiếng Anh như sau: 1. Solange Hertz dịch: “…I thought that France, as the most pious kingdom of the world, could furnish me many soldiers for the conquest of all the Orient in order to subject it to Jesus Christ and especially that I could find there some way of getting bishops for our Fathers and masters in those Churches. I left to Rome for this purpose on the eleventh of September of the year 1652, after kissing the Pope’s feet…” (Divers Voyages & ..., Solange Hertz, Newman Press, Westminter, Maryland 1966, trang 237). 2. Helen B. Lamb: “Alexandre de Rhodes held to his dream that France should play the key role in colonizing Vietnam: “I believe that France, as the most pious of all kingdoms, would furnish me with soldiers who would undertake the conquest of the whole Orient, and that I would find the means for obtaining bishops and priests who were Frenchmen to man the new churches. I went toRome with this plan in mind on September 11, 1652. ” (Vietnam’s Will to Live, Helen B. Lamb, N.Y. 1972, trang 38, 39) [6]. Nhưng “Plusieurs soldats” vẫn được dịch là “mấy chiến sĩ” (Nguyễn Khắc Xuyên), “chiến sĩ có nghĩa bóng là thừa sai” (Nguyễn Đình Đầu), “chiến sĩ truyền giáo” (Đinh Xuân Lâm) và ông Chương Thâu thì đồng ý với cách dịch này. Với những tranh luận xảy ra trên chữ "soldat" này, GS. Cao Huy Thuần đã dẫn theo từ điển Robert của Pháp: Soldat: 1. Homme équipé et instruit par l'Etat pour la défense du pays. 2. Tout homme qui sert ou qui a servi dans les armées. Dịch: 1. Người được nhà nước trang bị và huấn luyện để bảo vệ xứ sở. 2. Bất kỳ người nào phục vụ hoặc đã phục vụ trong quân đội. Như vậy "soldat” bao hàm ý nghĩa quân sự, quân đội. Đó là người mà nhiệm vụ là làm chiến tranh, chiến tranh phòng vệ hay chiến tranh xâm lược, dù là nghĩa đen hay nghĩa bóng. Trong tôn giáo, dùng chữ "soldat” không làm mất đi cái ý nghĩa đánh nhau. Dù đánh nhau vì chân lý đi nữa, thì cũng đánh nhau và đánh nhau vì chân lý thì ghê rợn lắm. Đừng trách ai dịch soldat là "binh sĩ”. Vậy, việc Alexandre de Rhodes từng có ý định xin vua Louis XIV của Pháp cung cấp binh lính để chinh phục phương Đông là đã rõ. Dù đã có một số người thêm “nghĩa bóng” cho từ soldats nhưng ý đồ tiêu diệt các nền văn hóa và tôn giáo khác để đem toàn cõi Đông Dương về quy phục chúa Kitô vẫn lồ lộ ra đó. Thực tế 12 năm ở Việt Nam, Alexandre de Rhodes chẳng để lại bất cứ một ấn tượng gì ngoài việc 6 lần bị trục xuất. 3. Năm 1858 Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam. Ngày 14/11/1874, Đô đốc Hải quân - Thống soái Nam kỳ François Krantz ký nghị định mở trường Chasseloup-Laubat (tên của Bộ trưởng Hải quân Pháp) ở Sài Gòn để dạy tiếng Pháp và chữ Quốc ngữ cho con em của quan chức người Pháp và người Việt đang cai trị Nam kỳ. Ngày 15/4/1865, tờ báo tiếng Việt - Gia Định Báo bằng thứ chữ mới, phiên âm theo mẫu tự la-tinh, lần đầu tiên được phát hành tại Sài Gòn. Ngày 6/4/1878, Đô đốc Hải quân - Thống soái Nam kỳ Louis Lafont ra nghị định số 82 bắt buộc các công văn, thư từ hành chính phải viết bằng chữ Quốc ngữ thay vì chữ Hán hay chữ Nôm. Tháng 5/1906, dụ của vua Thành Thái về tổ chức giáo dục hệ 3 cấp cho bản xứ được một nghị định của Paul Beau phê chuẩn: ở cấp I, học sinh học cả chữ Hán và chữ Quốc ngữ; lên cấp II học chữ Hán, chữ Quốc ngữ và một phần tiếng Pháp không bắt buộc; đến cấp III thì cả 3 thứ chữ đều bắt buộc học như nhau. Lợi dụng đúng lúc áp dụng thành công chính sách giáo dục “đồng hóa” triệt tiêu chữ Hán - Nôm, họ đã tô vẽ cho từ điển công cụ của Alexandre de Rhodes bằng những từ mà lâu nay một số người nhầm lẫn sử dụng như “cha đẻ”, “sáng tạo”, “công đầu”… Thực tế, thứ chữ đó sau hơn 200 năm chìm lỉm đã bất ngờ “sống dậy” trong sự cổ xúy của chính quyền bảo hộ Pháp. Trong hoàn cảnh bị thực dân cai trị và không đủ tư liệu tham khảo như bây giờ, việc một số người lầm tưởng rồi cổ vũ và tiến hành việc đặt bia kỷ niệm vị thừa sai này ngay bên cạnh trái tim của thủ đô Hà Nội là điều không đáng ngạc nhiên. 4. Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội nhằm tôn vinh tinh thần độc lập, tự chủ, tự cường, lòng tự hào dân tộc, cũng như bản sắc và văn hiến Thăng Long. Thăng Long là mảnh đất được thành lập gìn giữ và xây dựng phát triển bởi công lao của các vị vua Phật tử, các thiền sư, cư sĩ và trí thức Tam giáo, cùng vô số những người nông dân chân chất tin vào lẽ nhân quả tự ngàn đời, luôn kính ngưỡng Phật, Pháp, Tăng. Có thể thấy Thăng Long - Hà Nội là cái nôi của Phật giáo Việt Nam, của tư tưởng văn hóa truyền thống dân tộc. Ở đó đã có tượng đài tôn vinh Lý Công Uẩn, người đặt nền móng cho thủ đô Hà Nội ngày nay. Nếu Ngô Quyền là người đặt nền móng cho sự độc lập của người Việt thì chính Lý Công Uẩn đã xây dựng cho nền độc lập đó phát triển nguy nga thêm. Tư tưởng chủ đạo để Lý Thái Tổ xây dựng nguy nga nền độc lập ấy chính là tư tưởng Tam giáo, mà cốt lõi là Phật giáo. Ông cũng là người xuất thân nơi nhà chùa. Thế mà chúng ta hãy nghe vị thừa sai Alexandre de Rhodes phỉ báng và mạt sát Đức Phật: “Bởi Tam giáo này, như bởi nguồn độc, nhiều sự dối khác. Song le bắt mỗi sự dối ấy chẳng có làm chi, vì chưng biết là bởi đâu mà ra, cho hay tỏ tường là dối thì vừa. Như thế có chém cây nào độc cho ngã, các ngành cây ấy tự nhiên cũng ngã với. Vậy thì ta làm cho Thích-Ca là thằng hay dối người ta, ngã xuống, ...” (Alexandre de Rhodes, Phép giảng tám ngày, tr. 115 & 116, Tủ sách Ðại Kết, TP. HCM, 1993). Trong tư tưởng, vẫn có người áp dụng luật mâu thuẫn đối kháng để phủ định cái có trước. Nhưng khi đã đặt tượng Lý Công Uẩn làm biểu tượng cho tinh thần người Việt, lại đặt tượng vị thừa sai người Pháp gốc Do Thái vào đó, phải chăng người ta muốn tinh thần thừa sai người Pháp gốc Do Thái phủ định tinh thần người Việt? Không bàn đến công hay tội của Alexandre de Rhodes, người ta thấy ngay rằng pho tượng của người Pháp gốc Do Thái này không nên để vào bất kỳ một nơi công cộng nào. Dân tộc chúng ta có thiếu người để tôn vinh? Ai đó đã từng nói “lịch sử là một phòng tranh, trong đó nguyên bản chỉ có một còn phiên bản thì nhiều”. Vì thế, nếu xem thường việc khinh trọng mà cứ cố dựng cho bằng được tượng Alexandre de Rhodes tại Hà Nội có thể sẽ di hại đến muôn đời. Giáo hội Phật giáo Việt Nam là một định chế thừa kế tinh thần từ các vị quốc sư Ngô Chân Lưu, Vạn Hạnh, Khuông Việt…, tôi nghĩ rằng, Giáo hội nên có ý kiến chính thức về vấn đề này. Tôi mong rằng Nhà nước và chính quyền Thành phố Hà Nội cũng cần cân nhắc kỹ trước khi nhận “quà tặng” tượng Alexandre de Rhodes. Nếu để “sự đã rồi” thử hỏi Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội có còn nguyên vẹn ý nghĩa văn hóa, hòa bình cao đẹp nữa không? Kính thưa quý vị, Lịch sử rất cần nêu cao sự thật, và chân lý thì không cần “người bảo hộ”. Một câu nói có thể có nghĩa đen và nghĩa bóng, nhưng một nửa sự thật thì vĩnh viễn không phải là sự thật. Mong sao chúng ta đừng để những nhầm lẫn trong ứng xử trở thành những nhầm lẫn của lịch sử. Tôi xin gửi tới quý vị những ý kiến chân thành trên đây. Kính chúc quý vị sức khỏe, hạnh phúc và thành tựu.   Thích Thanh Thắng   Ghi chú: [1] Alexandro de Rhodes, Từ điển An Nam - Lusitan - La tinh (Thường gọi Từ điển Việt - Bồ - La), phiên dịch Thanh Lãng, Hoàng Xuân Việt và Đỗ Quang Chính, biên tập Hồ Lê, Cao Xuân Hạo và Hồ Tuyết Mai, nhà xuất bản Khoa học Xã hội, TP Hồ Chí Minh, 1991. [2] Xem thêm: Những người Bồ Đào Nha tiên phong trong lĩnh vực Việt Ngữ học, Roland Jacques, NXB Khoa học Xã hội-2007, tr. 43, 44). [3], [4] Địa vị và vai trò của công giáo Macao thời Minh - Thanh trong công cuộc truyền giáo ở Viễn Đông, Thang Khai Kiến, Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo, (Số 4(40)/2006), Nguồn: http://www. vae.org.vn/News_print.asp?id=3561 [5] Lý Đương Nhiên, Xin góp ý dịch chữ “soldat”, Nguồn: http://www.talawas.org/talaDB/ showFile.php?res=7309&rb=12 [6] Đoạn trên dẫn theo Lý Đương Nhiên, Chữ "Plusieurs Soldats" Thời A.D. Rhodes (Kính gửi Viện Sử học), nguồn: http://www.sachhiem.net/LICHSU/LyDuongNhien1.php

 

-Ý Kiến Đọc Giả -

 

Phản hồi (32 bài gửi):

⊙ tuananh vào lúc 30/07/2009 14:10

Đề nghị CHÍNH PHỦ ,NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XHCN VIỆT NAM không cho phép bức tượng này xuất hiện trên lãnh thổ VIỆT NAM.

... Nhưng sao "chuyện lớn" này chỉ do Đại đức Thích Thanh Thắng, một tu sĩ Phật giáo tại TP. Hồ Chí Minh đại diện phản ảnh ? Chúng ta có quá Chủ Quan, Khinh Xuất không ?

Nếu GH PGVN ngại ko muốn lên tiếng, tôi đề nghị Ban Đại Diện trang PTVN tập hợp những lời phản ảnh trước đây của Quý PT để gửi lên CQ Hà Nội.

Riêng tôi, đây ko còn là chuyện Lịch Sử của Dân Tộc mà còn là Vận Mệnh Đất Nước.

⊙ CPT vào lúc 30/07/2009 15:21

Mong sao PGVN có nhiều tu sĩ mạnh dạn, trí tuệ như Thầy Thích Thanh Thắng trong những tình cảnh tương tự.

Công lao của Sư Vạn Hạnh lớn lao như thế nào đối với đất nước, đối với dân tộc, đối với Thăng Long sao dân Việt ta không đề nghị dựng tượng để ghi công?

Xin tri ân Thầy Thích Thanh Thắng.

⊙ Thanh Huy vào lúc 30/07/2009 16:07

Bài viết hay, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng hùng hồn và cụ thể. Thiết nghĩ, nêu được tuyên truyền rộng rãi và ý thức người dân được nâng cao thì việc đặt tượng đài này sẽ hoàn toàn bị bãi bỏ.Mong rằng mỗi người trong chúng ta hãy góp một tiếng nói của mình vào chuyện này và ngày càng có nhiều bài viết hay và sắc sảo hơn thế này nữa. Cảm ơn Thầy Thích Thanh Thắng đã lên tiếng kịp thời, đúng lúc. Mong rằng bài viết sẽ được UBND, HDND TP.Hà nội xem xét !

⊙ người Việt vào lúc 30/07/2009 18:05

Ông Alexandre de Rhodes là một trong những người đầu tiên mở đường cho Pháp xâm chiếm Việt Nam, để đem đạo Công giáo vào Việt Nam, vậy mà có người còn dựng tượng kẻ thù trên đất nước mình, các vị nghĩ sao? Tại sao không dựng tượng Thiền sư Vạn Hạnh, có công khai quốc, có công với đất nước, mang lại hạnh phúc ấm no cho đồng bào Việt Nam. Đáng lý kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, Hà Nội phải dựng một tượng thiền Sư Vạn Hạnh mới có ý nghĩa.

⊙ huyền Lam vào lúc 30/07/2009 20:15

Qua bài viết này chúng ta thấy được Thầy Thích Thanh Thắng đã bỏ ra nhiều công sức và trí tuệ để làm sáng tỏ vấn đề chữ Quốc Ngữ và Rhodes. Chúng ta những người được nuôi dưỡng từ nền văn hoá Việt, có nhiệm vụ phổ biến bài viết đến mọi nơi.

Không thể nào chấp nhận việc trưng bày tượng tại nơi công cộng của một người Pháp Do Thái có công trong việc giúp Phương Tây xâm chiếm VN và phỉ báng giáo chủ của Đạo Phật mà đa số dân Việt tôn thờ. Chỉ có những người vô văn hoá và quá khích mới có những ngôn từ như thế. Trưng tượng này tại nơi công cộng đồng nghĩa là một xã hội cũng có ứng xử vô văn hoá như vậy.

Xin chân thành tri ân thầy Thích Thanh Thắng với trọn con tim.

vào lúc 30/07/2009 23:29  

Thành kính tri ân Đại đức

⊙ Nguyễn Tây Tiến vào lúc 30/07/2009 23:39

Đọc xong bài viết, tôi được hiểu rõ hơn về con người vị giáo sĩ này.

Tôi không ngờ những kiến thức lịch sử không thể ngụy biện như vậy mà một số người vẫn cố tình bỏ qua để tâng công ông giáo sĩ người Pháp này một cách thái quá.

Chúng ta đã bị cắt đức gần như toàn bộ với quá khứ lịch sử dân tộc chỉ vì họ. Đó là một mất mát quá lớn. Nhẽ ra họ nên xưng tội với dân tộc ta mới phải, tại sao ta lại đi làm ngược lại bằng cách hàm ơn một cách đầy sai lầm về họ.

Nói chung tôi nhận thấy qua lời lẽ của ông giáo sĩ này, ông chưa đủ nhân cách văn hóa dù sự "biên soạn" từ điển qua công trình người khác của ông là có thật.

Cảm ơn thầy Thích Thanh Thắng về bài viết. Nếu ai cũng có tinh thần kiến nghị như thầy thì mọi việc sẽ được ngăn chặn kịp thời. Cái ác không thể cứ lộng hành mãi được.

⊙ Mồng Tơi vào lúc 30/07/2009 23:52

"Lịch sử rất cần nêu cao sự thật, và chân lý thì không cần “người bảo hộ”. Một câu nói có thể có nghĩa đen và nghĩa bóng, nhưng một nửa sự thật thì vĩnh viễn không phải là sự thật. Mong sao chúng ta đừng để những nhầm lẫn trong ứng xử trở thành những nhầm lẫn của lịch sử".

Mạnh mẽ và sáng tỏ.

Tại sao ông Dương Trung Quốc, ông Phạm Văn Hạng và những ai đó có ý đồ không thể hiểu được điều này nhỉ? Tại sao Hà Nội có thể đặt tượng một giáo sĩ còn quá nhiều mờ ám như vậy nhỉ? Tại sao không dựng tượng thiền sư Vạn Hạnh, một người "trụ tích trấn vương kỳ nhỉ"?

Có lẽ vì không nhớ ơn và kỷ công người có công lớn với Thăng Long trong dịp kỷ niệm 1000 năm nên những con người như Alexandro de Rhodes mới ùa vào nhằm tàn phá bản sắc văn hiến Thăng Long.

Hà Nội sẽ đứt mạch sĩ phu, hiền tài... và sẽ có nguy cơ xuất hiện nhiều hơn những điệp vụ Rhodes.

Đó là vận mệnh dân tộc chứ có phải chuyện chơi đâu nhảy?

⊙ thành vào lúc 31/07/2009 00:28

Tôi là cựu Tăng sinh của khóa 5 Học viện Phật giáo tại TPHCM. Nay tôi tha thiết khẩn cầu anh chị em Tăng Ni sinh cùng khóa hoặc khác khóa hãy bày tỏ ý kiến trước âm mưu dựng tượng vinh danh Alexandre de Rhodes. Ít hay nhiều, chúng ta cũng mang tiếng là người có chữ nghĩa, là trí thức Phật giáo, vì thế mình không thể vô cảm với lịch sử Việt Nam và lịch sử Phật giáo, các bạn ạ!

⊙ Lưu Trọng Cường vào lúc 31/07/2009 01:02

Trước khi chờ Giáo hội lên tiếng. Chúng ta cần có những người mạnh dạn như đại đức tác giả bài viết. Trong xã hội, mỗi tổ chức đều có ý thức bảo vệ hình ảnh tôn nghiêm và tiếng nói có trọng lượng xã hội của mình.

Không thể để một người xem các tư tưởng khác là "nguồn độc" phải chém ngã và gọi Giáo chủ tôn giáo khác một cách miệt thị như vậy được.

Ai cũng e dè, ngại ngùng không nói thẳng sự thật thì việc một số người cho dựng tượng xong rồi, dù Giáo hội có lên tiếng thì cũng đã quá muộn.

Vô cùng cảm ơn đại đức.

⊙ Nguyễn Hữu Đức vào lúc 31/07/2009 02:02

1000 Năm thăng long, dân tộc ta đã sản sinh ra bao vĩ nhân có tài kinh bang tế thế, có công không chỉ với Thăng Long mà với cả đất nước. Những cái tên như Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh luôn là niềm tự hào của dân tộc ta không chỉ trong quá khứ mà hôm nay và mãi mãi về sau. Tên tuổi của những anh hùng, nhà văn hóa lớn như thế không chỉ có người dân Việt nam kính phục mà cả nhân loại cũng phải ngưỡng mộ. Con cháu hôm nay vẫn chưa tạc tượng một trong những vị như thế giữa thủ đô để tri ân và giáo dục lòng tự hào và lòng yêu nước. Vậy mà cái ông giáo sỹ phương tây kia tội còn sờ sờ như thế mà không hiểu vì sao lại có những người ấu trĩ lại định dựng tượng giữa Hà nội. Quả là lập lờ đánh lận con đen, biến giả thành thật. Phải chăng đất nước ta không có ai đáng để tạc tượng hơn sao. Một sự đau xót và vô cảm. Chúng con tha thiết kêu gọi các bậc tôn túc, phật tử và Giáo hội Phật giáo phải có tiếng nói bảo vệ chân lý và lẽ phải. A Di Đà Phật

⊙ Du Tử vào lúc 31/07/2009 02:05

Roland Jacques đã phát hiện công bố bản viết tay năm 1623 của Francisco de Pina: “Về phần tôi, tôi đã biên soạn một chuyên luận nhỏ về từ vựng và các thanh của ngôn ngữ này (tức tiếng Việt) và tôi đang bắt tay viết về ngữ pháp. Tuy nhiên, tôi cũng đã tập hợp được những cổ tích, thuộc nhiều loại khác nhau, nhằm cung cấp các trích dẫn của các tác giả để xác minh nghĩa của các từ và các quy tắc của ngữ pháp, cho đến nay tôi có thể yêu cầu một người nào đó đọc để tôi phiên dịch sang các chữ Bồ Ðào Nha (tức chữ La tinh)... Ngoài ra, tôi đã có ba bốn cuốn tập hợp các bài viết có lý luận trong số các bài viết hay nhất mà tôi tìm thấy được ở Vương quốc nầy".

Vậy mà nhiều người như ông Nguyễn Khắc Xuyên vẫn còn bàn không biết mệt mỏi về công lao "làm ra ngữ pháp" rồi đi "phân tích" câu chữ từ điển Việt -Bồ-La mới lạ lùng chứ.

Đây là lần đầu tiên tôi biết ở Ma Cao từng có trường dạy tiếng Việt. Vậy thời gian ông Đắc Lộ ở Ma Cao hẳn cũng học được không ít. Hơn nữa việc ông thêm chữ Latin vào là do làm theo lệnh của các Hồng y đấy chứ.

Thế mà nghiễm nhiên trở thành người có công đầu với chữ quốc ngữ latin, thật không thể hiểu nổi?

Càng không thể hiểu nổi những trí thức công giáo "đại thụ" như ông Nguyễn Đình Đầu lại có thể có trình độ dịch "soldat" chiến sĩ truyền giáo và có nghĩa bóng là "thừa sai" trong khi nó đã có một chữ riêng để gọi. Ông Nguyễn Khắc Xuyên bảo tại sao không dịch từ này theo từ điển mới nhất 1981 của Đào Duy Anh, để lôi từ "chiến sĩ" vào cuộc. Ôi chao nói thế chẳng khác nào nói tại sao các vua triều Lý không mặc com-lê, thắt cà-vạt đi cho khỏe.

Họ kể bao nhiêu điều về ông Đắc Lộ nhưng có một điều mà không ai muốn kể và có thể kể đó là Đắc Lộ muốn thủ tiêu các văn hóa, tư tưởng khác.

Nếu phép giảng tám ngày không phải được ghi bằng tiếng Việt thì chắc ông Nguyễn Đình Đầu sẽ dịch "Tam giáo" Ấn Giáo, Hồi Giáo và Do Thái Giáo mất. Và nếu không phải là cái từ "thằng" (với ý miệt thị) được viết bằng tiếng Việt thì chắc nó sẽ biến thành từ "ngài" một cách ngon ơ.

Người Việt nói :Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo. Cái miệng không vành nó méo tứ tung

Trong trường hợp trên, những người bảo vệ, ngụy biện và đóng vai luật sư bào chữa cho Đắc Lộ quả là có biệt tài.

Cảm ơn đại đức Thích Thanh Thắng về bài viết thú vị.

⊙ Nguyên Thảo vào lúc 31/07/2009 02:25

Tôi cũng là một tăng sinh của học viện Khóa 4 tại TP.HCM. Tôi cũng vừa đọc được bài viết của tác giả trên báo Văn Hóa Phật Giáo.

Tôi mong những huynh đệ tại học viện, tại các trường cao đẳng, cơ bản Phật học cần góp thêm nhiều ý kiến thậm chí thu thập ý kiến để phản đối hành động này.

Tinh thần góp ý của Phật giáo Hàn Quốc hiện nay rất đáng khâm phục. Họ đã thức tỉnh. Họ không phải là người đứng ngoài các sự kiện của đất nước.

Mong rằng chúng ta đừng tiếp tục thờ ơ để đến lúc nhận ra thì đã mất quá nhiều thứ, đặc biệt trước những âm mưu "chém ngã" của những lực lượng hướng ngoại.

⊙ Phạm Nhật Thăng (Hàng Gai - Hoàm Kiếm - Hà Nội) vào lúc 31/07/2009 03:55

Gia đình nhà tôi ở đầu phố Hàng Gai, tới thế hệ tôi (năm nay 32 tuổi) đã được 7 đời. Ông tôi năm nay đã 86 tuổi, vẫn mạnh khoẻ, minh mẫn, những hôm trời đẹp vẫn thường đi bách bộ quanh hồ Gươm. Khi nghe chúng tôi nói về việc Hà Nội sắp cho dựng lại tượng đài ông Alexandro de Rhodes để ghi công "người khai sinh ra chữ quốc ngữ"(!), ông tôi bảo: Không biết các nhà sử học đương đại như ông nghị Dương Trung Quốc có biết, hay cố tình lờ tảng sự kiện sau ngày Nhật đảo chính Pháp (3/1945), chính quyền thân Nhật tại Hà Nội đã làm được 1 việc rất có ý nghĩa, đó là đã để cho nhân dân Hà Nội (chủ yếu là học sinh, sinh viên ở các trường do Pháp bảo hộ - ông tôi ở trong số đó) hò reo đi kéo đổ và đem vứt xuống hồ Gươm các tượng đài Alexandro de Rhodes (ở gần đền bà Kiệu bây giờ), tượng bà Đầm Xoè, tượng Du Me..., chỉ để lại tượng đài ông Pát-Xtơ (nhà vi trùng học)ở trước viện Vệ sinh dịch tễ bây giờ. Sau đó sợ việc để tượng de Rhodes dưới bùn hồ Gươm sẽ làm ô nhiễm nơi linh thiêng và sợ Lão Tây gian đó tiếp tục gây hại nên lại cho vớt lên và đên đi vứt bỏ ở đâu đó.

Điều đó nói lên rằng, dân Hà Nội căm ghét và khinh bỉ Lão Tây gian đó đến mức nào!!!

Nay không biết họ âm mưu gì, hay ăn của đút gì mà lại định lôi cái vật ô uế đó lên, định đánh bóng rồi thờ lại. Thật nhục nhã!

"Danh bất chính thì ngôn bất thuận". Lạ thật!!!

⊙ Hải Triều vào lúc 31/07/2009 04:00

Tôi không có ý định cho phép con cái của tôi sau này nhìn thấy tượng ông Alexandre Rhodes được đặt cạnh Hồ Gươm - Một vật linh thiêng ủa vận nước. ôii thực không muốn tượng một tu sĩ thiên chúa giáo đã đọa đày dân Việt vào chết chóc, vào khói lửa đạn bom lại được ngang nhiên đặt tại thủ đô Ngàn Năm dựng nước và giữ nước như vậy. Tôi hoàn toàn mất tin tưởng vào Chính quyền Hà Nội nếu tình trạng này xảy ra

Vô cùng cảm ơn Đại Đức đã mạnh dạn lên tiếng

⊙ Nguoi Dan vào lúc 31/07/2009 04:28

Để kỷ niệm nghìn năm thăng long mà chúng ta lại đi dựng tượng ông Alexandre Rhodes thì thật quá vô lý vì tượng đài đó ko có ý nghĩa gì về tâm linh va công trạng gi cho dân tộc việt nam.

⊙ Quang Minh vào lúc 31/07/2009 04:55

Kính thưa HĐND, UBND TP. Hà Nội và cả quý vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam nữa.

Kính thưa quý vị!

Nếu nói Alexandre de Rhodes là cha đẻ của chữ Quốc ngữ thì dân tộc ta đã chọn giặc làm cha mất rồi như vậy đã là một nổi nhục quá lớn, còn nếu dựng tượng của một tên giặc tại một cố đô, một thủ đô HÒA BÌNH nữa thì ôi thôi còn gì là bản sắc và còn gì "BỐN NGÀN NĂM VĂN HIẾN". Thiết nghĩ! quý vị là lãnh đạo đất nước, đại diện cho cả một dân tộc để chọ lựa cái đúng, cái sai để nhân danh vậy chúng tôi rất mong quý vị thật sáng suốt, bình tỉnh nhìn nhận lại vấn đề này một cách nghiêm túc

Ông Dương Trung Quốc ơi! nếu ông có

⊙ Nguyên Diệu vào lúc 31/07/2009 05:51

Nếu bức tượng được chọn dựng tại Hồ Gươm Hà Nội thì tôi xin nguyện làm một người con của DÂN TỘC đến TRÂN QUỐC CỔ TỰ! để lễ lạy sám hối rửa sạch nổi nhục này.

⊙ Chánh Nghĩa vào lúc 31/07/2009 06:01

Để kỹ niệm ngàn năm Thăng Long, đề nghị lãnh đạo quốc gia và toàn dân Việt Nam ta phải làm sao dựng tượng Quốc sư Vạn Hạnh, người chẳng những khai sáng triều đại nhà Lý, mà là người đã góp phần dựng nước và giữ nước, danh thơm truyền tụng mãi với non sông đất nước.

Chùa Tháp Báo Thiên là một trong tứ khí trấn an hoàng thành Thăng Long, chẳng mai bị bọn thực dân Pháp phá hủy, để ngoại đạo chiếm đất xây dựng cơ sở của họ, làm mất đi một trong những điểm trấn đặc biệt của đất Thăng Long.

Nay lại thêm muốn dựng tượng một người đã nối giáo cho giặc xâm lăng, thống trị cả thế kỷ.

Hồn thiêng sông núi, liệt vị anh hùng liệt sĩ cũng ngậm ngùi đau xót !!!!!

Tại sao Quốc sư Vạn Hạnh đã dày công xây dựng đạo đức tâm linh cho dân tộc, luôn nghĩ đến tiền đồ mai hậu cho non sông đất nước mà không dựng tượng để kỹ niệm ngàn năm Thăng Long ?????

Trời đất có thấu chăng ?

⊙ Khoa Nam vào lúc 31/07/2009 06:10

Ông Phạm Văn Hạng nào đó có muốn thờ Alexandro de Rhodes thì cứ việc thờ trong nhà ông, hoặc nếu thích thì các tín đồ Thiên Chúa giáo cứ việc đem tượng Alexandro de Rhodes dựng trong nhà thờ. Một tên giặc có công trong việc giúp thực dân xâm chiếm nước ta và dám gọi Đức Phật bằng "thằng" như Alexandro de Rhodes, mà được dựng tượng ngay tại thủ đô thì còn gì là thể diện quốc gia nữa! Nếu ai nói Alexandro de Rhodes là cha đẻ của chữ quốc ngữ thì hãy nhớ cho rằng, trước khi có chữ quốc ngữ ta đã có chữ Nôm với một nền văn hóa rực rỡ.

Xin cám ơn thầy Thích Thanh Thắng đã lên tiếng cho lẽ phải.

⊙ vô thường vào lúc 31/07/2009 06:19

Riêng cái việc xin quân từ vua Louis XIV đã cho thấy người này đối với dân tộc việt Nam chẳng có công nào, mà thậm chí tội không thể tẩy xóa.

Chưa hết theo bài viết, hắn là người phỉ báng đức Tổ Sư(người mà cả thế giới phải công nhận là bậc đại trí đại hùng đại lực đại từ bi) thì thử hỏi hắn có được vinh danh nơi Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến không?

NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT

⊙ tieu giao vào lúc 31/07/2009 07:12

Mô Phật!

Chuyện này phải để chuyên gia sử học lê mạnh Thát "ra tay" mới được!

Mong thầy Thát ra tay nghĩa hiệp để văn hóa dân tộc không bị lọt xuống Hồ gươm, vì nếu không thì thần Kim Quy cũng không vớt 'thanh kiếm văn hoá' lên dâng một lần nữa!

Một lần nữa, cầu thầy LM Thát

⊙ Giới Minh Phan Hữu Dương vào lúc 31/07/2009 07:16

Tôi chưa bàn đến việc có phải Alexandre Rhodes là người sáng tác ra chữ quốc ngữ hay không? Điều đó dành cho giới nghiên cứu trả lời. Trong khi câu trả lời vẫn chưa rõ, tạm gác vấn đề đó sang một bên.

Còn dựng tượng ư? Thật nực cười. Giả sử có kẻ trộm vào nhà bạn, mục đích chính của hắn ta là ăn trộm 1 tấn vàng, tuy nhiên vì số vàng quá lớn, biết chưa thể ăn trộm ngay. Hắn ta bèn nghĩ ra cách cho chủ nhà vay tiền để mua ô tô. Nếu chỉ thấy kẻ trộm cho chủ nhà vay tiền mua ô tô chắc sẽ có kẻ hết lời ca ngợi hắn, thậm chí còn bàn chuyện dựng tượng hắn.

Nhưng than ôi! Mục đích chính của hắn là giúp chủ nhà mua xe ô tô để lấy phương tiện chở vàng. Đợi thời cơ đến vừa ăn trộm cả ô tô, vừa ăn trộm cả vàng. Trở lại câu chuyện của Alexandre Rhodes.

Xin ai đó đã rêu rao việc đặt tượng Alexandre Rhodes, hãy trả lời cho tôi các câu hỏi sau:

1. Với chữ quốc ngữ, cứ tạm cho là do Alexandre Rhodes sáng tạo ra. Nhưng Alexandre Rhodes có phải vì lòng tốt với dân tộc Việt hay không? Hay chính là kẻ sắm phương tiện cấu kết với các thế lực cướp nước ta, tính chuyện đo hộ dài lâu. Vừa dùng phương tiện đó truyền bá một thứ tôn giáo nào đó, xa rời với truyền thống tín ngưỡng đa thần của người Việt, tiến tới tiêu diệt nền văn hóa bản sắc Việt?

2. Nếu có một vài nhà sử học tôn thờ kẻ sắm phương tiện, mà không biết mục đích chính của hắn dùng phương tiện đó làm gì? Động cơ chính của phương tiện đó thì...có 2 khả năng xảy ra. Một là trình độ hiểu biết hạn chế. 2 là dân tộc tính đã suy vong. Hoặc cả 2 khả năng trên?

Dù khả năng nào, cũng buồn thay!

⊙ Nguyễn Kha vào lúc 31/07/2009 07:24

Một cách cụ thể, và để tránh tình trạng chúng ta chỉ nói cho nhau nghe, tôi xin đề nghị hai động thái:

1- Về mặt chính thức, Thành hội Phật giáo Hà Nội chính thức chuyễn thư của Thầy Thanh Thắng lên UBND Hà Nội. Chưa cần phải cấp độ Giáo hội Trung ương với Chính phủ.

2- Về mặt bán chính thức, ta mở rộng vấn đề nầy ra toàn quốc bằng cách lấy chử ký, xuất bản bạch thư, tổ chức hội thảo, viết bài trên các tập san nghiên cứu, v.v... Và nếu cần, mở rộng đề tài thành vai trò của giáo sĩ nước ngoài và giáo dân Việt Nam trong quá trình xâm lăng và đô hộ của thực dân Pháp.

Mong quý vị hành động cụ thể để có kết quả cụ thể.

⊙ chut y kien vào lúc 31/07/2009 08:02

Nói là nhờ có chữ La tinh hóa mà VN đi trước thời đại 300 năm thì không biết họ căn cứ vào đâu. Cứ nhìn những nước chung quanh ta như Nhật bản, Hàn quốc, Đài loan,...họ vẫn giữ lại chữ Nho ( một phần hay toàn bộ) đâu cần La tinh hóa chữ viết mà quốc gia vẫn phát triển về mọi mặt,nếu không nói là vào hàng đầu thế giới. Cho nên, luận chứng nói rằng nhờ có chữ viết La tinh hóa mà quốc gia mau tiến bộ thì tôi thấy không có cơ sở, dẫu rằng tôi đồng ý là nhờ La tinh hóa thì việc học đọc,học viết nhanh hơn.

Chữ viết của một dân tộc là nơi chất chứa trong đó cả một chiều dài lịch sử và truyền thống.Cho nên khi đoạn tuyệt mẫu tự cũ và chuyển sang một loại mẫu tự mới, dầu là đơn giản hơn, thì điều đó giống như cắt đứt thế hệ sau với thế hệ trước, làm cho thế hệ sau mất truyền thông với thế hệ trước, và thế hệ sau này giống như " người ngoại quốc sống trên chính đất nước mình" vậy.

Cho nên đừng có cho rằng nhờ đưa mẫu tự La tinh vào tiếng Việt là một đóng góp vĩ đại cho sự phát triển đất nước. Cái chúng ta có được do sự tiện lợi của mẫu tự La tinh quá nho nhoi so với cái truyển thống dân tộc mà các thế hệ sau đó đã và đang đánh mất. Cứ nhìn những quốc gia quanh ta thì thấy!

Còn về nhân vật Alexandre de Rhodes, tôi thấy mấy điểm sau đây:

- Vơ các công trình phát triển chữ Việt La tinh hóa của người khác vào làm của mình : Không ngay thật.

- Miệt thị văn hóa Tam giáo, trong đó có Phật giáo, của dân tộc Việt Nam một cách thiếu hiểu biết: Thiếu văn hóa.

- Bị nhà nước Việt Nam đương thời trục xuất 6 lần : Vi phạm pháp luật Việt Nam

- Thêm nữa, A. de Rhodes dùng chữ Việt La tinh hóa có mục đích thuận lợi cho việc truyền đạo Thiên chúa vào nước ta chứ đâu có nhắm vào sự phát triển thịnh vượng cho Việt Nam đâu : Thiếu thiện chí.

Căn cứ những điều trên, tôi thấy việc dựng tượng A.de Rhodes nơi công cộng tại thủ đô Hà nội hay bất cứ thành phố nào trên đất nước này đểu không thể chấp nhận được.

Chúng ta sẽ không đến mức cực đoan mà phủ nhận hoàn toàn công ơn của A.de Rhodes. Tuy nhiên, ở Tp HCM có con đường mang tên ông, như vậy cũng xứng đáng rồi.

Cám ơn thầy Thích Thanh Thắng đã có một bài viết súc tích lên tiếng vể việc này.

⊙ ManhTuong vào lúc 31/07/2009 08:16

Hình như đám con cháu tên việt gian TRẦN LỤC lại muốn bắt chước tổ tiên việt gian của chúng đội tượng Rhode về đặt ở Thăng Long Thành....( Trần Lục đã huy động hơn 6000 giáo dân đánh úp nghĩa quân chống pháp để lập công )

dập đâù kính lậy tổ tiên VIỆT NAM phù hộ cho con cháu ngày nay nhìn ra được âm mưu đen tối này

⊙ thành vào lúc 31/07/2009 11:24

Mình tương đối đồng ý Nguyễn Kha ở điểm: nên có phản ứng bán chính thức thì hay hơn! Có nghĩa là chưa cần cả cấp lãnh đạo THPG Hà Nội phản ứng, mà trước mắt, chỉ cần Hội Cựu sinh viên Học viện PGVN tại TPHCM thôi (hoặc là đại diện Tăng Ni Học viện PG Hà Nội cũng được)!

Bởi lẽ, chỉ mới cá nhân ông Phạm Văn Hạng ra mặt mà thôi, nay thầy Thích Thanh Thắng phản ứng như thế là quá tuyệt vời rồi!

Nếu mình để THPG Hà Nội xuất hiện thì mất cân đối lắm so với cá nhân ông Phạm Văn Hạng! Tuy nhiên, để khẳng định giới Phật giáo cực kỳ quan tâm vấn đề này, thì Hội Cựu sinh viên Học viện tại TPHCM (hoặc đại diện TNS Học viện PG HN) tăng cường độ phản ứng một tí! Như thế, vừa cân đối với cá nhân Phạm Văn Hạng vừa khẳng định sự quan tâm của giới trí thức Phật giáo nói chung; đồng thời cũng là để cho lãnh đạo Giáo hội thêm nhiều thuận lợi trong công tác ngoại giao sau này với các tôn giáo khác.

⊙ Trần Minh Khoa vào lúc 31/07/2009 11:50

Kính thưa quý vị, vụ việc đặt tượng ông Rhodes là chủ ý của một số người. Nhưng đáng tiếc thay đứng trong hàng ngũ này lại co ông Dương Trung Quốc, đại biểu quốc hội, Tổng thư ký Hội sử học Việt Nam. Họ quả là khôn khéo khi tìm được những "người bảo hộ" loại này.

Tôi còn nhớ, trước đây có công trình của một nhóm người đòi đặt tượng Rhodes và Hàn Thuyên chung với nhau ở TP.HCM.

Tôi không hiểu ông Hàn Thuyên sẽ phải đau khổ như thế nào khi đứng chung với con người mà họ đã âm mưu thủ tiêu cái thứ chữ mà ông sử dụng.

Một kẻ ra lời hủy diệt Tam giáo, một chưa chưa nhận được lời phát động thánh chiến, nhưng đã nhận ra con chiên đã hăng hái làm việc này rồi.

Chúng ta không thể để những cho âm mưu của họ thành hiện thực. Đúng như thầy Thanh Thắng lo ngại về những "phiên bản" sẽ xuất hiện như những hàng giả, tiền giả, làm đảo lộn trắng đen lịch sử.

Xin mỗi người bằng kiến thức tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Hoa hãy tìm những mẫu tự liên quan đến Rhodes và lịch sử cùng thời để dịch và quy tụ gửi về phattuvietnam.net hay thầy Thanh Thắng sau đó chúng ta sẽ tập hợp một cách khoa học theo từng chủ đề, để gửi tới khắp mọi nơi và chính quyền Việt Nam.

Chúng ta hãy làm việc bằng những hành động thiết thực đó. Tôi nghĩ mỗi vấn đề văn hóa, lịch sử, tôn giáo đều được mổ xẻ, phân tích như thế này thì tiếng nói phản biện của người Phật tử chúng ta sẽ có trọng lượng.

⊙ tuananh vào lúc 31/07/2009 12:17

Gửi quý vị HĐND, UBND TP. Hà Nội!

...Phải chi Việt Nam đi trước đến 3 thế kỷ ( 300 năm ), so với các nước khác trong vùng còn dùng tiếng Bản địa, thì chúng ta còn có thể ca ngợi chữ quốc ngữ theo mẫu tự Latin này.

Đằng này, VN đang thua kém các nước trong khu vực gần 1 thế kỷ ; và nếu làm phép tính cộng sẽ thấy VN hiện đang thua kém các nước trong khu vực gần 4 thế kỷ mới đúng. Vậy đó là CÔNG hay TỘI của Alexandre de Rhodes .

Riêng tôi nghĩ rằng : Cứ cho là Alexandre de Rhodes đã có công đưa Việt Nam đi trước đến 3 thế kỷ ( theo lời người Pháp nói) nhưng chính thực dân xâm lược Pháp đã làm nước ta thua kém hơn các nước khác trong khu vực gần 4 thế kỷ...

...Và nếu làm phép tính trừ thì (xin lỗi) ngay cả em bé mẫu giáo cũng tính được Alexandre de Rhodes là người có Công nhiều hay có Tội nhiều đối với ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM.

Xin cảm ơn Quý vị CQ Hà Nội.

⊙ phongtrankhach vào lúc 31/07/2009 12:25

Tượng đài là để vinh danh những nhân vật có công với đất nước, chứ không phải để vinh danh những kẻ có tội với đất nước, chưa kể đến đó là một tên gián điệp cho Pháp. một tên giáo sỹ vào chuyền đạo GiaTô,với mục đích thăm dò và dọn đường cho Pháp vào xâm lược nước ta. Còn nếu ai bảo hắn ta là người sáng lập ra chữ VIỆT thì hình như người đó không hiểu gì về lịch sử. Muốn hiểu rõ bản chất tên gián điệp này và một loạt những tên gián điệp thừa sai khác mời các bạn hãy đọc luận án tiến sỹ của giáo sư CAO HUY THUẦN sẽ rõ bản chất của những tên gián điệp đó.Nếu lại dựng tượng đài của một tên gián điệp khét tiếng này lên thì tôi e rằng chúng ta sẽ có tội với dân tộc, có tội với những người đã khai sinh ra Thăng Long- Hà Nội, có tội với biết bao anh hùng liệt sỹ đã đổ máu với hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.mong lắm thay một tiếng nói có trọng lực ngăn cản được sai lầm này.

⊙ hoangduy vào lúc 31/07/2009 12:56

Thật là cảm động!

Tôi là một sinh viên khoa ngữ văn và báo chí tại Tp. HCM, thế mà chưa có vị giáo sư khả kính nào nói cho tôi biết về sự thật này. Vạn lần cảm ơn đại đức Thanh Thắng!Thật là trời đất có thấu cho chăng! Đến như những nhà "học giả" như ông nghị Dương Trung Quốc và ông Phạm Văn Hạng còn ngu ngơ về lịch sử và văn hóa như thế, thì thật là đau xót cho thế hệ trẻ như chúng tôi và con em sau này sẽ khó có cơ hội biết về sự thật này. Một lần nữa,Thật là trời đất có thấu cho chăng!

Tôi tha thiết kính nguyện chính quyền Tp. Hà Nội sáng suốt về vấn đề sự thật Lịch sử này. Tôi cũng cảm ơn cụ Phạm Nhật Thăng 86 tuổi ở Hà Nội đã cung cấp về tư liệu rất quý đó.

⊙ thanh luong vào lúc 31/07/2009 14:31

Công và tội của cố đạo Đắc Lộ đối với đất nước ta các nhà nghiên cứu lịch sử và ngôn ngữ đã có ý kiến qua nhiều bài viết rồi.

Công thì chẳng có gì, nếu có chỉ là cho một số nhỏ. Tội thì đã rành rành ra đấy. Thế thì dựng tượng ở thủ đô để làm gì ?

" Ai đó chép công ta chép oán;

Ơn riêng ai đó, oán ta chung"

 

---

Những bài cùng đề tài  

Alexandre de Rhodes - Vấn Đề Tượng Trưng! (Minh Mẫn)
Alexandre de Rhodes không phải là người sáng tạo ra chữ Việt! (An Chi/ANTG)
ALEXANDRE DE RHODES: Công Và Tội (Bùi Kha)
Biện Chính Với Ông Nguyễn Đình Đầu - Linh Mục Đắc Lộ (Bùi Kha)
Chữ "Plusieurs Soldats" Thời A.D. Rhodes (Lý Đương Nhiên)
Di Hại Của “Nền Đạo Lý Thiên-La Đắc-Lộ” (Trần Chung Ngọc)
Gửi Người Tạc Tượng Alexandre De Rhodes (Vân Hạc)
Quá trình hình thành chữ quốc ngữ (Phan Quang)
Thư ngỏ gửi HĐND, UBND TP. Hà Nội và Hội KHLS VN về việc dựng tượng Alexandre Rhodes (Thích Thanh Thắng)
Tượng Đài Alexandre De Rhodes - Ý kiến phản đối (phattuvietnam.net)
Tượng Đài Alexandre De Rhodes: Ai Là Người Hô Biến ? (Trần Điều)
“Đi tìm nguồn gốc chữ quốc ngữ” (GS-TS Phạm Văn Hường)

Và những bài đọc thêm:

- "Soldats: Chữ Nghĩa, Nước Mắt, Nước Đái và Nụ Cười" (Nguyễn văn Hóa).

- Chương 13 "Đạo Lý Được Thể Hiện Trong Văn Phẩm Qua Ngôn Từ và Văn Phong", quyển Hai "Thực Chất Của Giáo Hội La Mã" của Nguyễn Mạnh Quang xuất bản năm 1999.

 

► Các bài cùng tác giả:

- Quan Điểm Của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam về TGM NQK

- Tượng Đài Alexandre De Rhodes: Ai Là Người Hô Biến ?