●   Bản rời    

Phiếm luận về chữ “bạn” trong tôn giáo (Nguyễn Trí Cảm)

Phiếm luận về chữ “bạn” trong tôn giáo.

Nguyễn Trí Cảm

https://sachhiem.net/TONGIAO/NGTRCAM/NguyenTriCam06.php

12 tháng 6, 2008

Đức Ông Barnabê Nguyễn Văn Phương và LM Bùi Thượng Lưu

Đức Ông Barnabê Nguyễn Văn Phương và LM Bùi Thượng Lưu - ảnh Vietcatholic

Trong ngôn ngữ tiếng Việt, danh từ “bạn” rất phong phú về ngữ nghĩa. Có khoảng trên dưới 60 từ ghép bắt đầu bằng chữ “bạn”. Từ bạn rượu, bạn nhậu, bạn hút đến bạn tù, từ bạn sơ giao đến bạn thâm giao, bạn đồng tâm, bạn đồng hành, và vợ, chồng được gọi là bạn đời hay bạn trăm năm. Xem ra từ bạn gắn bó con người với nhau sâu đậm biết là dường nào !

Còn.danh từ kép “bạn bè” được định nghĩa như: “bạn” được dùng để chỉ người quen biết, có mối quan hệ gần gũi, hợp ý, hợp tính, còn “bè” chỉ mối liên kết chặt chẽ. Ngày xưa phương tiện chuyên chở còn thô sơ, đường xá không thuận lợi, những người thợ rừng đẵn gỗ hoặc tre, nứa rồi kết lại thành bè, thả xuôi theo dòng sông để vận chuyển. Bè tập kết và xuất phát từ một điểm, cùng lên thác xuống ghềnh để về đến cùng một đích. Nếu không có những phẩm chất chung đó, khó có thể gọi là “bạn bè” đúng nghĩa được.

Về tôn giáo, trong kinh Pháp Cú Thí Dụ, đức Phật thuyết cho một vị tỳ kheo đang thực hành thiền định nhưng tâm bị dao động, lo sợ vì sống nơi rừng sâu cô quạnh, không có bạn bè..

Hãy học hạnh dộc cư

Nếu không có bạn hiền

Thà một mình tu thiện

Không làm bạn kẻ ngu

Vui tu học giới hạnh

Cần chi kẻ bên ta

Sống một mình an lạc

Như voi giữa rừng già.

(Phẩm Giáo Học Thứ 2, Thí dụ số 9)

Chữ “bạn hiền” và “kẻ ngu” trong lời kệ có nghĩa là “thiện tri thức”(*) và “ác tri thức”, nếu thực hành theo đúng lời dạy trên của Đức Phật thì các tôn giáo độc thần khác khó có thể được gọi là “tôn giáo bạn” của Phật giáo được, vì đạo Phật là đạo của tuệ giác (xin đừng hiểu lầm là tôi có ý đề cao đạo Phật, vì Phật giáo không cần những thứ như vậy). Nhưng hiện nay danh từ “bạn” trong tôn giáo được sử dụng một cách dễ dãi, chỉ còn mang ý nghĩa tượng trưng, đồng đẳng trong mối quan hệ, thậm chí còn đi ngược với định nghĩa ban đầu. Ví dụ như cuộc phỏng vấn của đài BBC với LM. Bùi Thượng Lưu đăng ngày 9-6-08 xin trích như sau:

BBC: Có luồng ý kiến cho rằng hiện nay nhà cầm quyền cảm thấy quảng bá cho Phật giáo là một lựa chọn có lợi và an toàn hơn. Cha nghĩ sao?

LM Bùi Thượng Lưu: -Tôi kính trọng những sinh hoạt bên giáo hội bạn. Tôi nghĩ từ trước tới nay, nhà cầm quyền đã cố gắng can thiệp nhiều vào mọi giáo hội. Và họ vẫn còn ảnh hưởng nhiều ở các tôn giáo khác, trong đó có Phật giáo. Họ cố gắng cách này cách khác để bày tỏ cho thế giới biết bộ mặt tự do tôn giáo, nhưng các hậu ý đằng sau, lịch sử sau này rồi sẽ phơi bày.

Mọi chính thể đều phải tôn trọng tự do trong đời sống tâm linh dân tộc. Còn mọi sự can thiệp, lợi dụng tôn giáo, thì chắc chắn tôi và các tổ chức khác lên án điều đó. (hết trích).

Một phát biểu rất “cay cú” và “ganh tị” nhằm chụp mũ, chính trị hóa Đại lễ Tam Hợp Vesak của LHQ tại Việt Nam vào tháng 5 -2008 vừa qua. Ngụ ý “giáo hội bạn” bị nhà nước “lợi dụng” như một quân cờ nhằm phục vụ mục đích chính trị. Phát biểu với sự hằn học như vậy thì chắc chắn không phải là “bạn hiền” rồi! Lẽ ra phải nói “Tôi xin thành thật chúc mừng Đại lễ Phật Đản LHQ thành công tốt đẹp!” như thế cũng mới chỉ là xã giao, lịch sự thôi, chứ chưa thể gọi là “bạn” được nếu căn cứ theo “tiêu chí” của bài kệ trong kinh Pháp cú nói trên!

Thật ra ngay cả các trang web hay sách báo Phật giáo đôi khi cũng dùng cụm từ “tôn giáo bạn” hay “giáo hội bạn” như cách ông LM. Lưu phát biểu. Theo tôi khó có sự tương đồng đúng nghĩa của mục đích phục vụ con người giữa Phật giáo và đạo Ki tô hay độc thần giáo nói chung, nếu không muốn nói là hoàn toàn khác xa. Một đằng xin nguyện làm “tôi tớ Chúa”, Chúa chết rồi thì còn có đại diện của Chúa là giáo hoàng ở nước Vatican, một đàng là “Phật sẽ thành”, trong thời Phật đã nhập niết bàn, ai thờ cúng cha mẹ tức là thờ cúng Ngài. Một đàng là “dân Chúa” và mở mang ‘nước Chúa” bằng cách theo chân thực dân, đế quốc đi xâm lược các quốc gia khác với danh nghĩa “khai hóa” với mưu đồ xóa sạch nền văn hóa bản địa, còn một đàng là hội nhập, vun đắp nền văn hóa, phong tục tập quán của nước bản địa để “hộ quốc an dân”. Cơ bản khác biệt đã như vậy thì làm sao gọi là “bạn” hay cùng là đồng tâm, đồng đạo được?!

Cách ông LM. Lưu dùng cụm từ “giáo hội bạn” chẳng qua, theo tôi nghĩ, là để cố gắng thể hiện sự bình đẳng vị thế tôn giáo, đánh đồng tôn giáo nào cũng như nhau, ngụ ý phải được “lợi dụng” một cách công bằng như cách nhà nước đã đối xử với Phật giáo vừa qua. Ông LM. Lưu lên tiếng với sự nhiệt tình hết sức “vô tư” của BBC ngay vào thời điểm một phái đoàn từ Roma do Thứ trưởng Ngoại giao, Đức ông Pietro Parolin, dẫn đầu đang gặp gỡ chính phủ Việt Nam để tiếp tục bàn về những vấn đề được cho là cả hai bên đều quan tâm như đất đai, tài sản của Giáo hội và việc bổ nhiệm các giám mục. Vì vậy, thay vì dùng cụm từ “tôn giáo bạn” hay “giáo hội bạn” ta nên gọi đúng tên đúng tuổi, cứ “chính danh” mà gọi, ví dụ, Tin Lành là Tin Lành, Kito giáo là Kito giáo, hay như so sánh giữa 2 câu ví dụ sau sẽ thấy sự khác biệt: “giáo dân Thiên Chúa giáo” xách xà beng đi cầu nguyện đòi đất tòa Khâm; thay vì: giáo dân tôn giáo bạn” xách xà beng đi cầu nguyện đòi đất tòa Khâm. Câu sau nghe có vẻ “đồng lõa” quá! hoặc “tôn giáo bạn” kiểu gì mà bao lần cướp đất, phá chùa để xây dựng lên nhà thờ như Báo Thiên, Lá Vằng chẳng hạn, tuy đây là chuyện quá khứ nhưng nó tỏ rõ bản chất bất biến khi có điều kiện.

Vatican có quyền xây dựng hiến pháp của mình xoay quanh “Sách Sáng Thế”, nghĩa là họ cho rằng toàn bộ trời đất, núi sông, biển cả trên trái đất này là do Chúa Trời của họ tạo dựng. Còn Tòa Khâm ở Hà Nội, La Vang Quảng Trị, Giáo hoàng học viện Pio X ở Đà Lạt hay một số nơi khác là tài sản, đất đai của nhân dân Việt Nam, một quốc gia độc lập, có chủ quyền, hiến pháp không xây dựng trên nền tảng của Thánh kinh, mà đất đai thuộc sở hữu toàn dân như Hiến Pháp Nước Việt Nam (**) nêu rõ.

Không phải là chúng ta chấp nhặt quá đáng hay quá khắt khe trong cách dùng từ với mục đích để suy tôn hay đề cao ai hay điều gì, mà chỉ muốn mọi thứ phải được gọi đúng như tên gọi của nó, phải danh chính ngôn thuận, không để ai lợi dụng để đánh đồng “cá mè một lứa” như kiểu đạo nào cũng là đạo, làm cho người bình dân khó phân biệt chánh tà.

SG, 12-06-2008

Nguyễn Trí Cảm


 

(*) Danh từ chỉ một người bạn đạo. Trong thời Phật giáo nguyên thủy, danh từ này được dùng để chỉ một vị tăng đầy đủ những đạo hạnh như nắm vững lí thuyết Phật pháp và tinh thông thiền định, có thể giúp đỡ những vị khác trên con đường tu học. (Từ Điển Phật Học Đạo Uyển)

(**) Điều 17

Đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa và vùng trời, phần vốn và tài sản do Nhà nước đầu tư vào các xí nghiệp, công trình thuộc các ngành và lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội, khoa học, kỹ thuật, ngoại giao, quốc phòng, an ninh cùng các tài sản khác mà pháp luật quy định là của Nhà nước, đều thuộc sở hữu toàn dân.

 



Các bài viết cùng tác giả

- Suy Nghĩ về Việc Thành Lập Uỷ Ban Công Lý và Hoà Bình (Nguyễn Trí Cảm )
Bauxite Tây Nguyên: Té Nước Theo Mưa (Nguyễn Trí Cảm)
Bản tiếng Việt - Vài Tin Tức Các Tu Sĩ TCG Lạm Dụng Tình Dục (Nguyễn Trí Cảm)
Chiến thuật và công cụ truyền đạo thầm lặng (Nguyễn Trí Cảm)
Chuột Chạy Cùng Sào! (Nguyễn Trí Cảm)
Chú Tiểu Không Tên (Nguyễn Trí Cảm)
Con Chiên Cờ Vàng (Nguyễn Trí Cảm)
Công Cuộc Truyền Giáo Ở Bắc Kỳ Trong Thời Thuộc Địa (Nguyễn Trí Cảm chuyển ngữ)
Cải đạo bắt đầu từ trẻ con (Nguyễn Trí Cảm)
Hoa hồng ngày Vu lan (Nguyễn Trí Cảm)
Không gọi là cuồng đạo thì là gì ? (Nguyễn Trí Cảm)
Lại là thầy Thích Không Tánh (Nguyễn Trí Cảm)
Lời Ví Von Của Hồng Y Ivan Dias
Mode chơi “phạm thánh” (Nguyễn Trí Cảm)
Món quà Giáng sinh (Nguyễn Trí Cảm)
Nghĩ Về Đạo Thiên Chúa và Các Lễ Hội Truyền Thống Việt Nam (Nguyễn Trí Cảm)
Nơi Trồng Người (Nguyễn Trí Cảm)
Phiếm luận về chữ “bạn” trong tôn giáo (Nguyễn Trí Cảm)
Susanna Maiolo - Người phụ nữ quay lưng lại với Đức Chúa trời..(Nguyễn Trí Cảm)
Sự “thống hối” của Giáo hoàng (Nguyễn Trí Cảm chuyển ngữ)
Thời mạt đạo (Nguyễn Trí Cảm)
Tin lành, Thiên Chúa giáo có đơn thuần chỉ là tôn giáo ? (Nguyễn Trí Cảm)
Tin Về Thánh địa La Vang (Nguyễn Trí Cảm)
Tại Sao Chúa Trời Lại Để Cho Thảm Họa Thiên Nhiên Xảy Ra? (Nguyễn Trí Cảm)
Vatican và "mùa gặt các linh hồn” (Nguyễn Trí Cảm)
Xin giữ cho đạo Phật được trong sáng (Nguyễn Trí Cảm)
Xâm lược Châu Á: Giáo hoàng thúc dục mở mang nước Chúa (BBC)
Âm Mưu Ngăn Chận Ảnh Hưởng của Phật Giáo (Nguyễn Trí Cảm)
Ăn theo world cup (Nguyễn Trí Cảm)
Đàm Phán Hạt Nhân Giữa Hoa Kỳ và Việt Nam Gây “Mất Ổn Định” (Nguyễn Trí Cảm)
Trang Chính Trị Xã Hội




Đó đây


2025-09-10 - VTV4 - Kiều Bào Hướng Về Lá Cờ Tổ Quốc - nhân lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc Khánh 2/9.

2025-09-08 - CẢNH GIÁC- 1 trường tiểu học treo nhiều tranh nói về luật nhân quả để dạy học sinh - Phòng Văn hóa - xã hội, phường Phú Mỹ, TP.HCM đã đi kiểm tra và yêu cầu trường tiểu học tháo gỡ các bức tranh dạy về nhân quả dán trên tường vì không đúng quy định của Luật Giáo dục.

2025-09-05 - Màn quật ngã như phim của nữ CSGT khiến 2 ‘quái xế’ gục tại chỗ ở Hà Nội -

2025-09-05 - Tâm thư xúc động của quân nhân Nga gửi đến người Việt sau khi tham dự lễ diễu binh ngày 2/9 -

2025-09-05 - CHÀO CỜ A80 : Khoảnh khắc ngọn lửa lịch sử bùng cháy ở Ba Đình | Toàn cảnh 24h -

2025-09-05 - Báo chí quốc tế ấn tượng mạnh về Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh của Việt Nam -

2025-09-05 - Quá đẹp mắt video 4 khối quân đội Trung Quốc, Nga, Lào, Campuchia ở Lễ diễu binh 2/9 -

2025-09-01 - 374: Ai Nói Không Cần Đánh Cũng Được Trả Độc Lập Là Kẻ Không Hiểu Vấn Đề. -

2025-09-01 - Người TP HCM đến phường nhận 100.000 đồng tiền tặng sáng 1/9. - nhân dịp Quốc khánh 2/9. Từ 8h, hàng chục người dân đã đến trụ sở UBND phường Tân Sơn Nhất nhận quà dịp lễ. Để thuận lợi cho người dân, phường đã tổ chức phát quà tại 6 địa điểm là trụ sở UBND, văn phòng các khu phố. TP HCM dự kiến chi hơn 1.010 tỷ đồng để trao quà cho hơn 10 triệu dân thành phố, trong đó, phường Chánh Hưng có số lượng người nhận cao nhất là gần 182.000 người (tính theo hộ khẩu thường trú)

2025-09-01 - Việt Nam trao tặng Cuba 385 tỷ đồng trước sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm - và Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez. Họ cũng chứng kiến lễ trao biên bản kỳ họp thứ 42 Ủy ban Liên chính phủ hai nước, các thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực sản xuất lương thực, y tế, lưu trữ và công nghệ sinh học.



▪ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 >>>




Thư, ý kiến ngắn
● 2025-09-10 - Cùng nhau ch ư ở i th ằng cám ơn thực dân Pháp! - Cộng đồng mạng -

● 2025-08-22 - TGM Ngô Quang Kiệt xem làm kim chỉ nam câu "Thà mất nước chứ không chịu mất Chúa" của Linh mục Hoàng Quỳnh! - Lý Thái Xuân -

● 2025-08-13 - Nhận Thư Người Bạn Trở Thành Mục Sư và Ghi Chú - Lý Thái Xuân -

● 2025-08-07 - NHỮNG KẺ TIÊU THỤ TÀI SẢN DO PHẠM TỘI MÀ CÓ - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - Khởi kiện các cán bộ tòa án có dấu hiệu xâm phạm tư pháp trên vụ kiện của tôi. - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - Thánh giá trên nhẫn bạc, gậy cầm trên tay và dấu ấn quyền lực trên ghế là dấu chỉ nhận biết ai là giám m - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - NHỮNG CON ỐC SÊN MẶC PHẨM PHỤC - Miệng Ốc Sên chỉ để ăn và ị, chứ không dành để nói - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - Những linh mục và những đứa trẻ giống như 2 giọt nước! - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - Bệnh ko được chữa, ăn không được ăn mà người béo đến mức người ta gọi là "Nam heo" - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-07 - Cặp phạm trù đối ngẫu là “Nhân từ và công lý” - Công lý là trói buộc còn từ tâm là tháo cỡi! - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-06 - Vài Thủ Thuật Giữ Số Đông Cho Nhà Thờ - FB Hien Tran -

● 2025-08-04 - Chúa tạo ra kich bản, rồi trừng phạt toàn bộ diễn viên đã hoàn thành kịch bản - Nguyễn Thiện Thanh/Những người từ bỏ -

● 2025-08-04 - Tại sao lại là Châu Âu chứ không phải là ai khác đi xâm chiếm mọi ngóc ngách trên trái đất? - FB Võ Hiền -

● 2025-08-01 - Dẹp “m.ẹ” nó cái cơ quan Thanh tra trong Giáo hội đi - có tai mà như điếc, có miệng mà như câm, có mắt mà nh - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-01 - Đức cha Hai “Vừa ăn c.ướp vừa la làng” - Tại sao tôi giúp gia đình bà Quí? - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-01 - Chiếm Đất Của Bà Già 100 Tuổi, Xây Nhà Mục Vụ, Rồi Nói Láo "Người Chết Hiến Đất" Trong Sách "Lịch Sử H - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-01 - Lễ Mở Tay - Truyền Chức Cho Các Tân Linh Mục - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-01 - Học Cao Hơn Linh Mục - Không nên đóng tiền để xây học viện Công Giáo - Thoa Kim Phan -

● 2025-08-01 - Việt nam: Nhiều giáo đan, giám mục, linh mục phẫn nộ khi Giám mục N.H. Long cứu trợ dân Chúa gặp lũ ở Nghệ An - Thoa Kim Phan -

● 2025-07-29 - Chiến tranh giữa Thái Lan và Campuchia vừa mới xảy ra thì có ngay kẻ qui kết cho Phật giáo!! - Võ Hiền -


▪ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 >>>