●   Bản rời    

Những nhân vật đầu tiên trong tiến trình chữ quốc ngữ - Kỳ 1: Khởi đầu của chữ quốc ngữ

Những nhân vật đầu tiên trong tiến trình chữ quốc ngữ

- Kỳ 1: Khởi đầu của chữ quốc ngữ

Trần Nhật Vy /Tuổi Trẻ

https://sachhiem.net/LICHSU/T/TuoiTre_TranNhatVy.php

03-Aug-2019

TTO - Nói đến chữ quốc ngữ thường cho rằng giáo sĩ Alexandre de Rhodes (thường gọi là Đắc Lộ), tác giả cuốn Từ điển Việt - Bồ - La in tại La Mã năm 1651, là ông tổ của chữ quốc ngữ. Thế nhưng, sự thật chưa hẳn vậy

Lâu nay, những người yêu tiếng Việt bình thường và một số tài liệu khi nói đến chữ quốc ngữ thường cho rằng giáo sĩ Alexandre de Rhodes (thường gọi là Đắc Lộ), tác giả cuốn Từ điển Việt - Bồ - La in tại La Mã năm 1651, là ông tổ của chữ quốc ngữ.

Thế nhưng, sự thật chưa hẳn là vậy…

Ngay từ khi bập bẹ, chúng ta đã nói tiếng Việt, và hoàn toàn không có gì khó khăn. Nhưng "tiếng Việt khó quá!" là ý kiến của rất nhiều người phương Tây khi tiếp cận tiếng Việt.

Khi đọc, người Việt không cần phải thay đổi tiếng mà vẫn làm cho một tiếng ấy có nhiều nghĩa khác nhau, bởi vì họ chỉ cần lên giọng hoặc hạ giọng tùy theo cường độ và nhịp điệu.

--- ĐỖ QUANG CHÍNH ---

Tiếng Việt khó quá!

Tiếng Việt cấu trúc đơn giản; đơn âm không có "thì", không có chia động từ, không có tiếp đầu ngữ, vĩ ngữ thì có gì là khó?

Xin thưa, đối với người phương Tây, tiếng Việt khó ở chỗ phát âm (nghe và nói).

Giáo sĩ Marini, người đã từng đến Đàng Trong những thập niên đầu thế kỷ 17, viết: "Khi đọc, người Việt không cần phải thay đổi tiếng mà vẫn làm cho một tiếng ấy có nhiều nghĩa khác nhau, bởi vì họ chỉ cần lên giọng hoặc hạ giọng tùy theo cường độ và nhịp điệu" (Lịch sử chữ quốc ngữ, Đỗ Quang Chính, NXB Tôn Giáo 2012, trang 15).

Đây là một nhận xét cực kỳ "mới" mà người Việt chúng ta không bao giờ để ý. Chỉ cần thay đổi chút xíu khẩu âm và không thay đổi khẩu hình thì các chữ "ca, cà, cá, cả" mang nghĩa khác nhau một trời một vực.

Nửa cuối thế kỷ 16, các giáo sĩ thừa sai Dòng Tên (Jésu) đã bắt đầu đến châu Á truyền đạo. Một trong những nơi họ đến ban đầu chính là Trung Quốc, nơi mà trước đó vài thế kỷ, Maco Polo, nhà buôn người Ý, đã đến và mang về nhiều đồ vật lạ lùng của phương Đông.

Dòng Tên là một dòng tu trí thức của đạo Thiên Chúa. Tất cả những giáo sĩ của dòng này đều có trình độ tiến sĩ, nếu ai không đạt được bằng cấp ấy thì buộc phải rời dòng.

Những giáo sĩ này xuất thân từ những nước sử dụng chữ viết Latin nên khi đến những nước sử dụng chữ tượng hình đã gặp khó khăn trong việc truyền đạo. Do là những trí thức có trình độ cao, họ nhanh chóng học nói tiếng của người bản địa.

Song việc truyền đạo không chỉ nói là đủ, mà cần phải có kinh sách để các con chiên có thể học, đọc theo và truyền lại. Bởi không có giáo sĩ, thầy giảng nào có thể thay thế kinh sách. Mà chữ tượng hình thì rất khó học, và mất rất nhiều thời gian để học mới có thể đọc sách được, chứ chưa nói đến việc dịch lại kinh sách nước ngoài.

Mặt khác, việc truyền đạo Thiên Chúa vào các nước này (trong đó có nước ta) vào thời điểm ấy không phải lúc nào cũng suôn sẻ, dễ dàng, liên tục, do tùy thuộc vào sự vui buồn của quan quân địa phương, tùy thuộc vào tình hình chính sự yên ả hay loạn lạc của quốc gia mà các giáo sĩ Dòng Tên đặt chân đến.

Nhiều giáo sĩ sau một thời gian ngắn truyền đạo đã bị bắt, bị giết, bị đuổi đi...

Để có thể truyền lại kinh sách một cách tốt hơn, các giáo sĩ đã nghĩ ra phương pháp "Latin hóa chữ tượng hình". Và họ đã làm việc này ở Ấn Độ, Trung Quốc và Nhựt Bổn.

Latin hóa tiếng Việt

Đầu thế kỷ 17, một số giáo sĩ thuộc Dòng Tên đã đến Hội An. Họ dùng tiếng Hán và Nhựt để giao tiếp với dân địa phương qua phiên dịch của các thương nhân.

Đến năm 1617, giáo sĩ Francesco de Pina người Bồ Đào Nha đến Hội An và Nước Mặn (thuộc Bình Định), rồi trở về cư ngụ tại Thanh Chiêm (Điện Bàn, Quảng Nam) đã học rất nhanh tiếng Việt và trở thành người phương Tây giỏi tiếng Việt nhất thời bấy giờ.

Và để có thể truyền lại kinh sách giáo lý của đạo Thiên Chúa, Pina cùng một số giáo sĩ khác đã có kinh nghiệm Latin hóa tiếng Nhựt, Hán bắt tay vào Latin hóa tiếng Việt.

Thuở ấy, người Việt vẫn nói tiếng Việt như bây giờ. Song do phải trải qua 1.000 năm bị Trung Quốc đô hộ, giới trí thức nước ta bị ảnh hưởng của Trung Hoa rất mạnh. Không rõ trước đó, người Việt có chữ riêng của mình hay không. Song các triều đại của người Việt sau này đều dùng chữ Hán trong các văn bản chính thức.

Khoảng thế kỷ thứ 10, người Việt đã "sáng chế" ra thứ chữ Việt bằng cách mượn chữ Hán mà viết, gọi là chữ Nôm (nghĩa là Nam, sau gọi là quốc âm). Song nếu chữ Hán khó một thì chữ Nôm khó mười. Bởi phải biết và giỏi chữ Hán mới có thể viết được, học được chữ Nôm.

Đối với người Việt học chữ Nôm đã khó, với người ngoại quốc xa lạ với chữ tượng hình thì chữ Nôm càng khó. Vẫn có thể học được, viết được nhưng không thể phổ biến rộng được. Chính vì vậy các giáo sĩ đã nghĩ đến việc Latin hóa tiếng Việt bằng mẫu tự Latin, mà ngày xưa gọi là "chữ Annam viết bằng mẫu tự Latin".

Có một số người được công nhận là "tác giả" chữ quốc ngữ là các giáo sĩ Francesco de Pina, Gaspar d’Amaral và Antonio Barbosa (đều là người Bồ Đào Nha), Cristoforo Borri (người Ý), Alexandre de Rhodes (người Pháp)...

Giáo sĩ Borri chỉ ở nước ta ba năm từ 1615 đến 1618. Còn ba giáo sĩ còn lại đều đến Đàng Trong năm 1624 và đều là học trò tiếng Việt của giáo sĩ Francesco de Pina.

Tuy nhiên, trong số này, chỉ có giáo sĩ Đắc Lộ cho in cuốn sách tiếng Việt đầu tiên là cuốn Từ điển Việt - Bồ - La nên được dân Việt cho là "ông tổ" của chữ quốc ngữ từ hơn trăm năm qua.

Văn bản chữ quốc ngữ năm 1659 của tu sĩ người Việt Bento Thiện của dòng tu Kẻ Giảng - Ảnh tư liệu

Tại sao là Việt - Bồ - La?

Từ giữa thế kỷ 19, sau khi chiếm Nam kỳ rồi cả nước Việt, người Pháp vừa muốn đẩy mạnh việc phổ biến chữ quốc ngữ vừa muốn tôn vinh văn hóa và nhân vật nước Pháp nên đã không ngần ngại tuyên truyền rằng: Chỉ có mỗi giáo sĩ Đắc Lộ là có công với chữ quốc ngữ với bằng chứng rõ ràng ông là người đầu tiên đứng tên trong cuốn sách chữ Việt - Từ điển Việt - Bồ - La.

Nhưng tại sao cuốn từ điển này hoàn toàn không đề cập gì đến tiếng Pháp trong khi Đắc Lộ là người Pháp?

Kỳ tới: Chữ quốc ngữ ra đời năm nào?

Trần Nhật Vy

Nguồn https://tuoitre.vn/nhung-nhan-vat-dau-tien-trong-tien-trinh-chu-quoc-ngu-ky-1-khoi-dau-cua-chu-quoc-ngu-20190423103354733.htm

Trang Thời Sự




Đó đây


2025-07-16 - 370: Chương Trình Yêu Lịch Sử Trao Thưởng ở Tỉnh Thái Bình -

2025-07-16 - Tâm sự một người cưới vợ Công Giáo La Mã -

2025-07-07 - Bước đi mới của một nền hành chính vì dân - Yêu cầu cốt lõi, nền tảng được đặt ra là hiệu quả của bộ máy mới phải thật sự đem lại nhiều lợi ích hơn cho người dân. Mỗi cán bộ trong bộ máy phải chuyển từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ chuyển từ làm hết trách nhiệm sang làm đến nơi đến chốn, làm cho dân tin, dân thuận, dân ủng hộ.

2025-07-07 - BẤT NGỜ Giáo hoàng Leo XIV nhắc đến Việt Nam trong phần mở đầu, chuyện gì đang xảy ra? | AP -

2025-07-07 - Giáo hoàng Leo XIV mong muốn thăm Việt Nam - Giáo hoàng mong muốn hai bên sẽ tăng cường trao đổi, đặc biệt thông qua cơ chế Nhóm Công tác hỗn hợp Việt Nam - Vatican, để đưa quan hệ hai bên phát triển hơn nữa, đáp ứng mong mỏi của giáo dân cũng như lợi ích của Việt Nam và Tòa thánh Vatican. (Ảnh) Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân và Giáo hoàng Leo XIV tại Tòa thánh Vatican ngày 30/6/2025

2025-07-07 - Tức giận! La hét… phản đối OBBBA… rồi thành lập Đảng Hoa Kỳ để… đấu tranh cho -

2025-07-06 - 369-3: Lý Do Rõ Ràng LM Trương BD Không Phải Tử Đạo, Mà Là Mật Thám Cho Pháp -

2025-07-06 - Số người chết vì lũ lụt ở Texas lên tới 67, trong đó có 21 trẻ em - sau trận mưa trút xuống khu vực miền trung Texas vào ngày lễ Độc lập của Hoa Kỳ. Các viên chức cho biết hôm thứ Bảy rằng hơn 850 người đã được giải cứu, bao gồm một số người bám vào cây, sau khi một cơn bão bất ngờ đổ xuống lượng mưa lên tới 15 inch (38 cm) trên khắp khu vực, cách San Antonio khoảng 85 dặm (140 km) về phía tây bắc. Hiện vẫn chưa rõ chính xác có bao nhiêu người trong khu vực vẫn mất tích

2025-07-04 - TƯ TƯỞNG VÀ ĐẠO ĐỨC CỦA NHÀ "SƯ CỘNG SẢN" - Những bản tường trình của các nạn nhân của một nhà đạo đức giả siêu việt, qua mặt hết mọi người!!!

2025-07-04 - SỰ THẬT "SƯ CỘNG SẢN" VƯƠNG TẤN VẸT - Lời thuật của một đệ tử đời đầu của sư Thích Chân Quang.



▪ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 >>>




Thư, ý kiến ngắn
● 2025-07-17 - Sống với em 5 năm rồi, mà chưa chịu cưới... "Vì anh là người có đạo, không được phép bỏ vợ! Tội chết! C - FB An Thanh Dang -

● 2025-07-07 - Các Điểm Chính Trong Bài Phát Biểu Của Ngoại Trưởng Sergei Lavrov Tại Phiên II, Hội Nghị Thượng Đỉnh BRICS XVI - Hoàng Anh Tuấn -

● 2025-07-04 - Nỗi Buồn Lịch Sử Bị Bẻ Cong - FB Mai Thanh Hải -

● 2025-07-03 - Khái niệm đúng đắn về Đạo Phật - Ngắn gọn trong 7 câu - Reels Lê Luyến -

● 2025-06-12 - Nếu có dân tộc nào phải nhớ ơn Chúa và các giáo sĩ, thì chính đó là dân tộc An Nam! - Nguyễn Ái Quốc -

● 2025-06-05 - Thành thật chia buồn với ông Vũ Đình Tiệm (Chú Tiệm) - Công Giáo Tỉnh Ngộ và các bạn -

● 2025-06-04 - Thêm Một Kênh Youtube Đọc Sachhiem.net và kênh Tiktok phổ biến các bài của phong trào giải hoặc - SH -

● 2025-05-31 - Đại Diện Chúa Ăn Trộm Chó - Hai Ha Tran -

● 2025-05-20 - Các bài thơ của nữ sĩ Minh Hương đối với hiện tượng Ngụy Chúa - SH sưu tầm -

● 2025-05-18 - Chúa tự nhận: "... làm ra bình an và dựng nên tai họa" - An Nhiên/ Thánh kinh -

● 2025-05-16 - Đây mới là lúc cần "phép lạ" - Sư Tử -

● 2025-05-02 - Một số nhận xét của khán giả kênh BCB khi nghe các bài giảng của sư Thích Chân Quang - Cộng đồng mạng -

● 2025-04-30 - Về câu nói "Miền Nam vẫn chình ình đó, không mất đi đâu" - Đâu là sự thật? - Bộ đội Cụ Hồ's post -

● 2025-04-15 - Chúa Ơi Là Chúa!!! Lễ Vượt Qua - Hãy Bỏ Qua Thiên Chúa - Shalom Auslander/ Lê Thị Kim Hoa -

● 2025-03-31 - Làm sao để nhận biết một người thực sự yêu nước? - FB Mướp -

● 2025-03-21 - Ông Colin Powell và "bằng chứng" về vũ khí hóa học của Iraq - Cú Lừa Đẳng Cấp! - Nguyễn Trung Tú -

● 2025-03-21 - Nguỵ Chúa với chiến dịch rửa mặt và tô hồng cho TCQ. Thành công và thất bại - Kênh Ổi Xanh -

● 2025-03-19 - Nhiều Nhà Thờ Ở Âu Châu Đã Bị Bán - Lê Nhi -

● 2025-03-16 - QUAN ĐIỂM CỦA PHẬT TỬ SAU KHI NGHE NHỮNG CD CỦA “sư” CHÂN QUANG - Web Lotuspro -

● 2025-03-13 - Video: Nhà nước đã căng, Sự nghiệp cả đời của sư Thích Chân Quang sụp đổ - Kênh KIẾN THỨC THÚ VỊ Official -


▪ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 >>>