 |
08 tháng 7, 2010
|
Đấy là về phía Liên Xô, Trung Quốc, còn về phía
Đảng cộng sản Pháp, là Đảng thân thiết với ta, lúc đầu họ cũng cho
Việt Minh là phái thân Nhật chứ không phải cộng sản. Năm 1950, Đảng
Cộng sản Pháp phái Léo Figuères, uỷ viên dự khuyết của Trung ương,
phụ trách tờ báo Thanh Niên, sang điều tra tình hình của ta. Léo
Figuères đến Việt Bắc. Về mặt chức vụ, tôi cũng tương đương với anh,
nên được cử tiếp anh. Cố nhiên là năm 1946, khi sang Pháp Bác cũng
đã nói được một phần nào rồi, nhưng Đảng Cộng sản Pháp chưa thể hiểu
hết. Léo Figuères muốn biết thực sự Đảng cộng sản có tồn tại hay
không, anh ta đi khắp các nơi, ở đâu cũng thấy có Đảng cộng sản, mà
đảng viên Đảng cộng sản là những người lao động, những người công
nhân, trí thức, còn quan lại, địa chủ là tượng trưng bên ngoài thôi.
Từ đó Đảng cộng sản Pháp mới thực sự công nhận ta. Cũng từ đó mới có
các phong trào ủng hộ Việt Nam. Trước đó, Đảng Cộng sản Pháp không
làm gì để ủng hộ ta. Đó là khó khăn đối với Bác lúc bấy giờ.
Trong nội bộ tình hình nói chung ổn, trừ mấy
trường hợp, như Trần Văn Giàu. Giàu học ở Liên xô về. Tôi biết có
người tên là Phi Vân, cũng học ở Liên Xô về, bị đi tù ở Sơn La.
Khoảng năm 1935, ở tù cùng với Phi Vân tôi hỏi Phi Vân nhận xét về
Nguyễn Ái Quốc. Vân nói ông già này không có gì đâu, ở nhà cứ tưởng
là nhân vật quan trọng lắm, chứ ông ta dân tộc chủ nghĩa, trình độ
lý luận kém. Đó là cách nhận định về Bác của mấy người đi Liên Xô
về. Trần Văn Giàu thuộc loại trên. Có lần Trần Văn Giàu nói với tôi,
năm 1932 về, anh là bí thư, sau khởi nghĩa Nam Kì thất bại, anh em
mình nhiều người bị bắt, anh đứng ra lập một tổ chức tiên phong, coi
như nòng cốt của cách mạng. Khởi nghĩa ở Sài Gòn chính anh là người
lãnh đạo. Còn ở Nam Bộ một số đồng chí của ta như Ung Văn Khiêm, Hà
Huy Giáp, Nguyễn Thị Thập ra nắm vùng nông thôn. Ba người này ra
ngoài Bắc dự Hội nghị Tân Trào. Nguyễn Thị Thập đến không kịp, Ung
Văn Khiêm đến chỗ tôi rồi đi Tân Trào, chứ Trần Văn Giàu không được
thừa nhận. Việc phân xử Trần Văn Giàu có các lớp đàn anh đi tù ở Côn
Đảo về. Họ là bậc thày ở Nam Bộ, là những người lãnh đạo quen thuộc
của nhân dân Nam Bộ. Thế của Trần Văn Giàu yếu đi, về sau điều Trần
Văn Giàu đi Xiêm.
Trong Đảng có hai nguồn đào tạo, một học ở Liên
xô về, một học ở Trung quốc về. Do đó họ theo quan điểm của hai nơi,
có những ý kiến không giống nhau, đôi lúc hục hặc với nhau. Nhưng
nói chung cả hai bên đều chịu Bác. Chỉ có Nguyễn Sơn về sau có vấn
đề phải ra đi. Trước khi mất, Nguyễn Sơn có tâm sự với tôi rằng sai
lầm thì phê bình chứ sao lại đuổi đi. Ông ta trách Bác. Lúc đó tôi
hỏi anh Võ Nguyên Giáp, anh ta hay hục hặc như thế để anh ta làm phó
cho anh có được không, Võ Nguyên Giáp nói làm phó thế nào được, anh
ta suốt ngày chửi tôi, anh ta còn phê bình trường Nguyễn Ái Quốc rất
ghê. Sau Bác nói chú Nguyễn Sơn hữu tài nhưng… nên mời chú đi.
Thực ra cái khó của hai nhóm này là không hiểu
được tư tưởng biện chứng mác-xít. Ta làm cách mạng ở một nước thuộc
địa chứ không phải làm cách mạng ở một nước tư bản, hay quân phiệt
nông dân như Trung Quốc.
Vấn đề thống nhất dân tộc Việt Nam nhiều người
không hiểu được, cho đến tận bây giờ nhiều người vẫn hiểu là phải
nhấn mạnh liên minh công nông. Bác có lúc nói Đảng của giai cấp công
nhân là theo thời cuộc, và cũng là để chiều lòng người… Bác định
nghĩa Đảng đúng nhất là ở Đại hội II. Đảng của giai cấp công nhân,
nhân dân lao động, tức là của dân tộc Việt Nam. Bây giờ lại càng
đúng, vì nông dân, công nhân có cách biệt gì lớn, không phải là giai
cấp bị áp bức, cùng làm chủ cả, cùng là người lao động tự do, thêm
một số trí thức nữa, chứ không phải chỉ có giai cấp công nhân mới ra
đời mấy chục năm nay. Bác hết sức sâu sắc nhưng người không nói ra.
Những bài viết, những bài phát biểu của Bác từ năm 1920 đến năm 1925
có phân tích sâu sắc, lí luận sắc bén. Sau này, từ Cách mạng tháng 8
trở đi, Người viết ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, không phân tích
dài dòng để quần chúng dễ hiểu. Hai bên không hiểu, cứ “chiếu tướng”
nhau rồi sinh chuyện. Nói Bác lí luận kém là hoàn toàn sai.
Sau khi gặp Stalin và Mao, hai bên cứ thúc ép
Bác làm như họ, tức là liên minh công nông, do Đảng lãnh đạo, lập
chính quyền công nông, rồi làm cải cách ruộng đất. Bác chưa muốn làm
cải cách ruộng đất. Thuyết ba giai đoạn của đồng chí Trường Chinh
đưa ra ở Đại hội II là có ý kiến của Bác. Theo thuyết ba giai đoạn
thì cải cách ruộng đất để sau, hãy làm giảm tô, giảm tức. Đồng chí
Trường Chinh phân tích rất hay. Năm 1946, họp Xứ uỷ, tôi được nghe
ông nói : dưới chính quyền cách mạng, những cải cách nhỏ đều có ý
nghĩa cách mạng, nhiều cải cách nhỏ cộng lại thành cuộc cách mạng
lớn.
Mùa thu năm 1950, Trung Quốc phái hai phái đoàn
cố vấn sang Việt Nam. Một đoàn chính trị do La Quý Ba làm cố vấn. La
Quý Ba trước là bí thư của Mao, bí thư Sơn Tây. Ông này là người
nghiêm chỉnh, phục Mao Trạch Đông như một ông thánh. Ông là người
tin cẩn của Mao. Còn tổng cố vấn về quân sự là Vi Quốc Thanh. Đoàn
cố vấn quân sự đông hơn, vì nó có đủ cả bộ máy của quân sự. Ta không
hiểu thâm ý của Trung Quốc là muốn sửa ta. Họ sang để giới thiệu
kinh nghiệm Trung Quốc, lí luận Mao Trạch Đông, lí luận quân sự, tổ
chức quân đội. Việc đầu tiên của họ là sửa quân đội đã. Họ sửa cả
Đảng trong quân đội cho nên mới lập ra chức chính uỷ. Trước ta chỉ
có chính trị viên. Cùng là chính trị cả nhưng có khác nhau về chức
năng. Chính uỷ là người bao trùm lên tư lệnh, chứ không phải tư lệnh
là người quyết định. Lập ra chính uỷ là để xác định vị trí của Đảng,
mà việc đầu tiên là nhắm vào ông Giáp. Vì ông Giáp xuất thân từ trí
thức, năm 1950 mới có 10 tuổi Đảng, mặc dù ông tham gia cách mạng từ
những năm 1930, nhưng ông hoạt động bị bắt, rồi lại đi học, mãi đến
năm 1940 mới được Bác kết nạp vào Đảng. Theo Trung Quốc, ông là một
trí thức, xuất thân không phải công nông, để ông nắm quân sự là
không ổn. Đặt ra chức chính uỷ là để phụ trách Đảng trong quân đội.
Có người đưa cho đoàn cố vấn một danh sách cán bộ trong quân đội
xuất thân gia đình không phải là công nông định để gạt ra khỏi quân
đội. Ai đưa danh sách này cho đoàn cố vấn ? Tôi ngờ rằng đó là một
người trong quân đội, người này là Lý Ban, phó của Văn Tiến Dũng.
Văn Tiến Dũng là cục trưởng, Lý Ban là cục phó. Ông Giáp mới đưa
danh sách đó cho Bác, Bác bảo đốt ngay đi, thay bằng ấy người thì
quân đội không còn cán bộ. Nguyễn Hữu An, Đặng Vũ Hiệp đều trong
danh sách ấy cả, vì thuộc trí thức. Theo họ, chấn chỉnh quân đội
trước để chuyển sang tổng phản công. Lúc đó ta tin tưởng quá nhiều
vào Trung Quốc, vì các ông Trang Điền, Chu Hạ sang nói khi nào Quân
giải phóng “nam hạ” (đi xuống phía nam) thì sẽ giúp Việt Nam đánh
Pháp.
◄►
Đầu năm 1950, Bác cùng Bộ chính trị phân tích
tình hình, mối quan hệ giữa thế và lực. Lực của ta còn yếu, mới có
một đơn vị tổ chức thành đại đoàn 308. Còn lại là tiểu đoàn và trung
đoàn. Lực lượng thực sự cũng yếu. Tổng phản công lúc này cũng khó.
Chỉ hi vọng ở cái thế. Bác đã viết trong ” Học đánh cờ ” : lực yếu
nhưng thế mạnh thì lực sẽ tăng. Về lí luận thì đúng, nhưng còn trong
điều kiện cụ thể lại khác. Nên ta tính năm 1950 chưa thể tổng phản
công được. Vi Quốc Thanh chuẩn bị, mọi việc nhất nhất xin ý kiến của
Mao. Mùa thu năm 1950, ta đánh chiến dịch Biên giới Đường số 4. Trần
Canh trực tiếp sang giúp. Tôi nghe nói lúc đầu ta định đánh từ Cao
Bằng (theo ý ông Giáp). Trần Canh nói ta nên đánh Đông Khê. Vì Đông
Khê là tuyến chính nhất ở trên này. Mà đánh vào điểm yếu thì cả
phòng tuyến của địch sẽ bị rung. Đánh vào điểm mạnh thì ta chưa đủ
sức. Đúng là Trung Quốc có công giúp ta trong trận Biên giới. Sau
thắng lợi mới, tổng kết chiến dịch và sau đó là tiến hành chỉnh
huấn, chỉnh quân, thay đổi lại tổ chức quân đội.
Thế là năm 1950-51 đoàn cố vấn thực hiện chỉnh
đốn quân đội. Các chỗ khác họ chưa đụng tới. Đại hội Đảng ta năm
1951, đại biểu nước ngoài tới dự chỉ có La Quý Ba, bên Cam-puchia có
Xieng Hiêng (sau phản bội), phía Lào có một đại biểu. Tại Đại hội,
La Quý Ba phát biểu chủ yếu về thuế nông nghiệp. Sau đó bắt đầu đánh
thuế. Họ đem các nề nếp từ bên Trung Quốc sang, đem kinh nghiệm
chỉnh đảng, chỉnh phong từ Diên An sang.
Sau Đại hội ta không nói gì đến cải cách ruộng
đất, chỉ thấy nói đến lí thuyết ba giai đoạn, vì thế nên mùa hè năm
1952 Mao Trạch Đông và Stalin gọi Bác sang, nhất định bắt phải thực
hiện cải cách ruộng đất. Sau thấy không thể từ chối được nữa, Bác
mới quyết định phải thực hiện cải cách ruộng đất. Bác viết một bài
nhan đề ” Terre et eau ” (đất và nước) kí tên là Le Ding, đăng ở tạp
chí Vì một nền hoà bình lâu dài, vì một nền dân chủ mới. Bác nói đại
ý : Đất và Nước bao giờ cũng đi liền với nhau, muốn giải phóng nước
phải đưa đất cho dân. Bác nói khéo để nói lên việc phải cải cách
ruộng đất.
Năm 1952, Đảng ta không có đoàn nào dự Đại hội
Đảng Cộng sản Liên Xô. Mùa hè năm 1952, sau khi đi Trung Quốc và
Liên Xô về, Bác chuẩn bị cho Hội nghị cán bộ đầu năm 1953, quyết
định cải cách ruộng đất. Trung Quốc cử đoàn cố vấn sang, bao gồm cố
vấn công an, cố vấn tổ chức, cố vấn tuyên truyền. Đoàn cố vấn cải
cách ruộng đất do Kiều Hiểu Quang làm trưởng đoàn. Kiều là phó bí
thư tỉnh uỷ Quảng Tây. Họ muốn qua cải cách ruộng đất để chỉnh đốn
lại Đảng ta. Thời gian từ lúc tiến hành cải cách ruộng đất đến lúc
dừng là 3 năm. Khi đó tôi thường được dự họp Bộ chính trị do đó cũng
biết một số việc.
Đó là việc làm thí điểm cải cách ở đồng bằng và
chọn đồn điền Nguyễn Thị Năm. Nguyễn Thị Năm tức là Cát Thành Long
có một người con làm trung đoàn trưởng ở cục chính trị của Văn Tiến
Dũng. Gia đình bà trong dịp Tuần lễ Vàng có hiến 100 lượng vàng. Bà
còn tham gia công tác của Hội phụ nữ từ năm 1945 đến 1953. Tôi chưa
đến đó lần nào, các anh Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt, Lê Đức Thọ
thường hay ăn cơm ở nhà bà. Gia đình Nguyễn Thị Năm cũng giống như
các gia đình Đỗ Đình Thiện, Trịnh Văn Bô giúp đỡ nhiều cho cách
mạng. Chọn địa chủ Nguyễn Thị Năm để làm trước là do có người mách
cho cố vấn Trung Quốc. Họp Bộ chính trị Bác nói : ” Tôi đồng ý người
có tội thì phải xử thôi, nhưng tôi cho là không phải đạo nếu phát
súng đầu tiên lại nổ vào người đàn bà, mà người ấy lại cũng giúp đỡ
cho cách mạng. Người Pháp nói không nên đánh đàn bà, dù chỉ đánh
bằng một cành hoa “. Sau cố vấn Trung Quốc là La Quý Ba đề nghị mãi,
Bác nói : ” Thôi tôi theo đa số, chứ tôi vẫn cứ cho là không phải “.
Và họ cứ thế làm.
Thuyết của họ là không dựa vào tổ chức cũ mà tổ
chức lại một số tổ chức khác của Đảng, họ phủ nhận hết các tổ chức
khác như chính quyền, các đoàn thể. Ai lãnh đạo cách mạng tháng tám
thành công, ai lãnh đạo cuộc kháng chiến từ năm 1945 đến năm 1953.
Thế mà họ thẳng tay bỏ hết, trong đó có mấy ngàn người bị xử tử. Mục
đích của họ không phải là cải cách ruộng đất mà là đánh vào Đảng ta.
May mà đến năm 1956 ta kịp dừng lại, nếu không thì tan nát hết. Sau
này có những phiên họp Bộ chính trị tôi hay ngồi lại cùng Bác nói
chuyện.
Có lần Bác trầm ngâm nói : ” Mình đã nói để
kháng chiến xong đã, mới tiến hành cải cách ruộng đất, cứ ép mãi. Mà
nếu có làm cũng làm theo cách ta, chứ không theo họ “.
Đánh thuế công thương nghiệp, cải tạo tư sản
cũng là do Trung Quốc đề ra. Hậu quả là hơn một triệu người di cư
vào Nam. Ta đổ tội cho Pháp, Mỹ, điều đó chỉ đúng phần nào, còn là
do ta làm vội, làm ẩu, đánh tràn hết. Không phải địa chủ mà phú
nông, thậm chí trung nông cũng đánh. Đảng viên nhiều người tốt cũng
bị đánh. Kết quả của những chính sách, cải cách lúc đó là như thế.
Do đó khi Cách mạng tháng tám thắng lợi không khí vui mừng đến như
thế, mà chiến thắng Điện Biên Phủ không khí không được vui bằng.
Tôi nhớ có chuyện thế này, đầu năm 1951, lúc đó
tôi là chánh văn phòng của Tổng bí thư nên được dự các cuộc họp của
Thường vụ Trung ương. Trong một cuộc họp Thường vụ Trung ương, Bác
nói Stalin không được như thế đâu, chỉ vì người ta cần có một ngọn
cờ mà đưa lên như thế. Nghĩa là Bác biết rõ Stalin. Người không sùng
bái, cũng như không sùng bái Mao Trạch Đông. Nhiều lúc Bác cũng phải
ngoại giao. Cũng như Bác không thích gì Tưởng Giới Thạch, nhưng Bác
vẫn dịch cuốn Trung Quốc mệnh vận do Tưởng viết, rồi đem biếu Trương
Phát Khuê. Tranh thủ để giữ vững chính quyền, giảm được kẻ thù. Bác
hết sức tinh trong nhìn nhận tình hình chính trị. Nhưng người ít
nói. Nhiều người không biết cứ tưởng Bác mơ hồ trong vấn đề này
khác. Chính trị Bác sắc sảo, nhưng Người rất ghét nói ba hoa. Bác
bao giờ cũng vì dân, vì nước, chứ không vì cá nhân mình. Nhiều người
sắc sảo nhưng lại vì bản thân mình nhiều, củng cố vị trí cá nhân
mình nhiều hơn. Nếu người lãnh đạo cách mạng nào cũng được như Bác
thì không bao giờ chính quyền bị đổ, vì Bác lúc nào cũng có Đảng có
dân, quan hệ với dân chặt chẽ, không bao giờ làm điều gì vì mình,
tất cả đều xuất phát vì nhân dân. Tôi cho rằng hiểu được Bác không
dễ, làm như Bác càng khó hơn.
Sau chiến thắng 1954, Bác gọi tôi đến và căn
dặn: “Ta chiến thắng rồi công tác tuyên truyền chỉ nên biểu dương
tinh thần anh dũng của quân và dân ta, không nên sỉ nhục Pháp. Vì
như thế sẽ khích động tinh thần tự ái dân tộc của họ. Sau này đối
với Mỹ, Bác cũng căn dặn như thế.
Tháng 10 năm 1956, đồng chí Trường Chinh xin từ
chức Tổng bí thư, vì sai lầm trong cải cách ruộng đất, Trung ương
bàu đồng chí Lê Duẩn làm Tổng bí thư, lúc này đồng chí Lê Duẩn vẫn ở
Nam Bộ. Trong lúc chờ đồng chí Lê Duẩn ra nhận chức Tổng bí thư,
Trung ương đề nghị Bác làm Chủ tịch, tạm kiêm nhiệm chức Tổng bí
thư. Để giúp Người giải quyêt công việc hàng ngày, Trung ương cử
đồng chí Võ Nguyên Giáp sang giúp Bác. Ngoài ra còn có công việc
chuẩn bị cho Đại hội toàn quốc lần thứ III của Đảng. Đồng chí Võ
Nguyên Giáp cùng với đồng chí Trần Quang Huy, Hoàng Tùng chuẩn bị sơ
bộ một bản đề cương báo cáo chính trị.
Khi đồng chí Lê Duẩn ra Hà Nội làm nhiệm vụ
Tông Bí thư, đồng chí trực tiếp giải quyết mọi công việc của Trung
ương cùng Bác. Đồng chí bắt tay vào việc chuẩn bị cho Báo cáo chính
trị tại Đại hội. Giúp cho đồng chí Lê Duẩn trong những công việc này
có Trần Quang Huy, Hoàng Văn Thái, Hoàng Tùng. Đồng chí Lê Duẩn làm
việc liên tục cùng các đồng chí trên ở nhà số 6 phố Hoàng Diệu.
1 2
3
nguồn
http://www.danchimviet.com/archives/12514 ngày 4/7/2010
|