Vài Ý Nghĩa Khác Nhau Qua Lịch Sử Của Chữ Vạn

Lý Thái Xuân

Link http://sachhiem.net/LTX/LyThaiTS18.php

Nhận thấy có người thắc mắc về dấu hiệu chữ VẠN (Swastika) dưới đây mà Tổng Thống Zelenski đã in trên áo. Chữ Vạn là một biểu tượng vô cùng mạnh mẽ. Đức Quốc xã đã sử dụng nó để giết hàng triệu người trong suốt thời kỳ Holocaust. Nhưng những người ở trong văn hóa Phật giáo, Ấn giáo đều thấy nó rất quen thuộc.

Xin được tóm lược vài câu chuyện lịch sử để tìm hiểu về dấu hiệu này, phân biệt chiều ngược hay chiều xuôi, và khi nào có ý nghĩa tốt, và lúc nào nó thành xấu, vân vân...

Quân đội Tây Ukraine và chủ nghĩa Phát Xít.

Lịch sử của chữ Vạn là gì? Trong nhiều thế kỷ, nó có những ý nghĩa tích cực. Nhưng bây giờ nó đại diện cho cái thiện hay cái ác?

Vào thời Trung cổ, chữ Vạn là một biểu tượng nổi tiếng, nhưng nó được gọi bằng một số tên khác nhau. Từ "swastika" bắt nguồn từ tiếng Phạn svastika: "su" có nghĩa là "tốt", "asti" có nghĩa là "sẽ" và "ka" là một hậu tố.

Cho đến khi Đức Quốc xã xài nó, chữ Vạn là một biểu tượng cổ đại đã được sử dụng trong hơn 3.000 năm ở Ai Cập, để tượng trưng cho sự sống, mặt trời, quyền lực, sức mạnh và sự may mắn.

Trong suốt 1.000 năm sau đó, hình tượng chữ Vạn đã được sử dụng bởi nhiều nền văn hóa trên thế giới, bao gồm cả ở Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và Nam Âu.

Ngay cả trong những năm đầu thế kỷ 20, chữ Vạn vẫn là một biểu tượng mang ý nghĩa tích cực. Ví dụ, hình chữ Vạn là một trang trí phổ biến thường trang trí hộp thuốc lá, bưu thiếp, tiền xu và các tòa nhà.

Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, chữ Vạn thậm chí có thể được tìm thấy trên các miếng vá vai của Sư đoàn bộ binh số 45 của Quân đội Hoa Kỳ và là một phần của biểu tượng Không quân Phần Lan cho đến sau Thế chiến thứ hai.

Thay đổi ý nghĩa

Vào những năm 1800, các quốc gia xung quanh Đức đã phát triển lớn mạnh hơn nhiều, hình thành nên các đế chế; nhưng Đức vẫn chưa phải là một quốc gia thống nhất cho đến năm 1871. Để chống lại cảm giác dễ bị tổn thương và sự kỳ thị của giới trẻ, những người theo chủ nghĩa dân tộc Đức vào giữa thế kỷ 19 bắt đầu sử dụng chữ Vạn, vì nó có nguồn gốc Aryan / Ấn Độ cổ đại, để biểu thị một lịch sử lâu đời của người Ấn/ Đức.

--- Vào cuối thế kỷ 19, chữ Vạn xuất hiện trong các tạp chí dân gian "volkisch" theo chủ nghĩa dân tộc Đức và là biểu tượng chính thức của Liên đoàn thể dục dụng cụ Đức. Vào đầu thế kỷ 20, chữ Vạn là biểu tượng phổ biến của chủ nghĩa dân tộc Đức và có thể được tìm thấy ở vô số nơi như biểu tượng của Wandervogel, một phong trào thanh niên Đức; trên báo Ostara bài Do Thái của Joerg Lanz von Liebenfels; trên các đơn vị Freikorps khác nhau; và như một biểu tượng của Hiệp hội Thule.

Thêm một chút lịch sử

swastika hay svastika. Ảnh historyextra.com

Svastika (xem hình trên), một dấu thập với mỗi chân uốn cong một góc 90 độ, là một biểu tượng quan trọng trong cả tôn giáo cổ đại và hiện đại. Nó ám chỉ, sự may mắn, trong số những thứ khác, sự vô hạn của tạo hóa và mặt trời đang quay. Vậy làm thế nào nó đã trở thành biểu tượng của đảng Quốc xã?

Sử gia  Miles Russell viết: Sự chuyển đổi từ chữ svastika tốt lành sang chữ Vạn bị coi thường bắt đầu vào cuối thế kỷ 19. Câu chuyện bắt đầu năm 1871, sau cuộc điều tra khảo cổ về một địa điểm gọi là đồi Hisarlik ở Thổ Nhĩ Kỳ bởi Heinrich Schliemann, một nhà khảo cổ người Đức. Schliemann, đã tìm thấy thành phố Homeric của ông, nhưng ông cũng tìm thấy một thứ khác: chữ Vạn, trên bờ biển Aegean của Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau đó, những phát hiện của Schliemann’s ở Thổ Nhĩ Kỳ đột nhiên có một ý nghĩa tư tưởng sâu sắc hơn. Đối với những người theo chủ nghĩa dân tộc, “biểu tượng thuần túy của người Aryan” mà Schliemann phát hiện ra không còn là một bí ẩn khảo cổ học nữa - nó là một đại diện cho sự vượt trội của họ. Các nhóm dân tộc chủ nghĩa của Đức như Reichshammerbund (một nhóm bài Do Thái năm 1912) và Bavarian Freikorps (những người theo chủ nghĩa bán quân đội muốn lật đổ Cộng hòa Weimar ở Đức) đã sử dụng chữ Vạn để phản ánh danh tính “mới được phát hiện” của họ là chủng tộc chủ.

Nhà nhân chủng học Gwendolyn Leick viết: Cho dù nó có nghĩa nào cũng không quan trọng, hay không ai thực sự chắc chắn về nguồn gốc của nó “Khi nhà khảo cổ Heinrich Schliemann phát hiện ra những vật trang trí giống hình chữ vạn trên các mảnh gốm ở tất cả các cấp độ khảo cổ học tại Troy, nó được coi là bằng chứng cho sự liên tục về chủng tộc và bằng chứng rằng cư dân của khu vực này đã là người Aryan từ trước đến nay”.

“Mối liên hệ giữa chữ Vạn và nguồn gốc Ấn-Âu, một khi đã được thành hình là không thể loại bỏ. Nó cho phép những cảm xúc và liên tưởng dân tộc thăng hoa đến một biểu tượng chung, làm như một dấu hiệu phân biệt giữa những người Đức chính cống và không phải người Đức, hay không phải Aryan."

Hitler và Đức quốc xã

Năm 1920, A. Hitler quyết định rằng Đảng Quốc xã cần phù hiệu và cờ riêng của mình. Đối với Hitler, lá cờ mới là "biểu tượng cho cuộc đấu tranh của chính chúng ta" cũng như "có hiệu quả cao như một tấm áp phích", như ông ta đã viết trong bài "Mein Kampf" (Cuộc đấu tranh của tôi), một bài diễn văn lan man về hệ tư tưởng của Hitler và những mục tiêu cho đất nước Đức trong tương lai mà ông đã viết khi bị cầm tù vì vai trò của mình trong một cuộc đảo chính thất bại.

Vào ngày 7 tháng 8 năm 1920, tại Đại hội Salzburg, lá cờ đỏ với một vòng tròn trắng và chữ thập ngoặc đen (chữ vạn) đã trở thành biểu tượng chính thức của Đảng Quốc xã. Hitler mô tả lá cờ mới của Đức Quốc xã:

"Với màu đỏ, chúng ta thấy ý tưởng xã hội của phong trào, màu trắng là ý tưởng dân tộc, trong chữ thập ngoặc là sứ mệnh của cuộc đấu tranh giành chiến thắng của người Aryan, và tương tự, chiến thắng của ý tưởng lao động sáng tạo, như vậy luôn luôn và sẽ luôn là bài Do Thái. "

Đức Quốc Xã với cờ hiệu

Tại sao Hitler lại chọn chữ Vạn?

và làm thế nào mà một biểu tượng tiếng Phạn lại trở thành biểu tượng của Đức Quốc xã?

Khi chữ thập ngoặc ngày càng hòa nhập với chủ nghĩa dân tộc của Đức, ảnh hưởng của Adolf Hitler ngày càng lớn - và ông đã sử dụng hình chữ thập có móc làm biểu tượng của đảng Quốc Xã vào năm 1920. “Ông ấy bị thu hút bởi nó vì nó đã được sử dụng trong các nhóm dân tộc chủ nghĩa, phân biệt chủng tộc khác," Steven Heller, (tác giả của The Swastika: Symbol Beyond Redemption? và Iron Fists: Branding the 20th-Century Totalitarian State) cho biết. “Tôi nghĩ ông ấy cũng hiểu rằng phải có một biểu tượng mạnh mẽ như búa liềm, đó là kẻ thù gần nhất của họ.”

Để tôn thêm chữ Vạn như một biểu tượng của quyền lực Đức Quốc xã, Joseph Goebbels (Bộ trưởng Bộ tuyên truyền của Hitler) đã ban hành một sắc lệnh vào ngày 19 tháng 5 năm 1933 nhằm ngăn chặn việc sử dụng trái phép chữ thập ngoặc (chứ Vạn) vào mục đích thương mại. Nhà sử học Malcolm Quinn viết: Biểu tượng này cũng có hình ảnh nổi bật về bộ phim tuyên truyền Triumph of the Will của Leni Riefenstahl. "Khi Hitler vắng mặt ... vị trí của ông ta được thay thế bằng chữ Vạn, giống như hình ảnh của nhà độc tài, trở thành một chỗ chuyển đổi cho bản sắc cá nhân và quốc gia." Biểu tượng này in trên đồng phục, cờ và thậm chí là thiết kế cho một đội hình diễu hành tại các cuộc mít tinh.

Ngày Nay Chữ Vạn Có Ý Nghĩa Gì ?

Hiện có một cuộc tranh luận lớn về ý nghĩa của chữ Vạn.

Đối với những người theo đạo Phật và đạo Hindu, chữ Vạn là một biểu tượng tôn giáo được sử dụng phổ biến. Nhưng thật không may, Đức Quốc xã đã sử dụng biểu tượng chữ Vạn một cách hiệu quả đến mức nhiều người thậm chí không biết bất kỳ ý nghĩa nào khác của chữ Vạn.

Bởi vì lá cờ của Đức Quốc xã, chữ Vạn đã sớm trở thành biểu tượng của sự căm ghét, bài Do Thái, bạo lực, chết chóc và giết người.

Những nỗ lực nhằm cấm hiển thị chữ Vạn và các hình tượng khác của Đức Quốc xã trong những năm sau chiến tranh

— bao gồm cả luật hình sự hiện hành của Đức cấm sử dụng công khai chữ Vạn và cách chào của Đức Quốc xã — dường như chỉ càng thêm che giấu chế độ xấu xa mà nó đã đồng hành theo. Ngày nay, biểu tượng này vẫn là vũ khí của các nhóm người theo chủ nghĩa tối cao da trắng trên khắp thế giới. Trong những tháng gần đây (Apr 2017, dưới thời Tổng Thống Donald Trump), mức độ phổ biến của nó đã tăng đột biến khắp Hoa Kỳ, với hình chữ vạn xuất hiện quanh Thành phố New York, Portland, Pennsylvania, California và các nơi khác. Có vẻ như những nhân vật có thẩm quyền càng khó cố gắng dập tắt nó, thì sức mạnh đe dọa của nó càng lớn. Đối với Steven Heller, đây là một vấn đề nan giải. “Tôi nghĩ bạn không thể làm gì được” Heller nói. “Hoặc là bạn cố gắng dập tắt nó, và nếu vậy, bạn phải tẩy não rất nhiều người, hoặc bạn để nó tiếp tục và nó sẽ tẩy não rất nhiều người. Miễn là nó nắm bắt được trí tưởng tượng của mọi người, chừng nào nó còn đại diện cho cái ác, chừng nào biểu tượng đó vẫn còn nguyên giá trị, thì sẽ rất khó để xóa sạch nó."

Nhận dạng chữ Vạn xuôi và chữ Vạn ngược.

Có thể có hai định nghĩa hoàn toàn trái ngược nhau cho một biểu tượng không? Trong thời cổ đại, hướng của chữ Vạn có thể hoán đổi cho nhau, tùy theo 4 cánh của chữ Vạn hướng về chiều nào.

Một số nền văn hóa trong quá khứ đã phân biệt giữa chữ Vạn theo chiều kim đồng hồ (chữ Vạn tượng trưng cho sức khỏe và cuộc sống) và chữ sauvastika ngược chiều kim đồng hồ (mang một ý nghĩa thần bí về sự xui xẻo hoặc bất hạnh).

sauvastika (ngược chiều kim đồng hồ). Ảnh thoughtco.com

Nhưng kể từ khi Đức Quốc Xã sử dụng chữ Vạn, một số người đang cố gắng phân biệt hai ý nghĩa của chữ Vạn bằng cách thay đổi hướng của nó — làm cho phiên bản chữ Vạn theo chiều kim đồng hồ của Đức Quốc xã có nghĩa là thù hận và cái chết, trong khi phiên bản ngược chiều kim đồng hồ sẽ giữ các ý nghĩa cổ xưa của biểu tượng: cuộc sống và may mắn.

 

Lý Thái Xuân

Nguồn tham khảo:

1. https://www.thoughtco.com/the-history-of-the-swastika-1778288

2. https://www.historyextra.com/period/second-world-war/how-why-sanskrit-symbol-become-nazi-swastika-svastika/

3. https://www.smithsonianmag.com/history/man-who-brought-swastika-germany-and-how-nazis-stole-it-180962812/

Trang Thời Sự