Khái Niệm Thượng Đế và Khái Niệm Phật Tánh (*) Tịnh Tĩnh Tỉnh https://sachhiem.net/TONGIAO/tgT/Tinh_5Ho.php
LTS: Chưa bao giờ người Việt lại cần phải phân biệt giáo lý của Thiên Chúa giáo nói chung và các tôn giáo hay triết thuyết Á Đông như ngày nay. Sự phân biệt này cần thiết vì có một ràng buộc với lịch sử dân tộc và danh dự của một người con dân Việt. Kiến thức của thế hệ ngày nay đã tiến bộ hơn xưa nhờ có nhiều dữ liệu tràn ngập sẵn sàng cho những ai muốn đọc và nghiên cứu. Một số đông trong chúng ta không còn nhắm mắt tin theo người đứng trên bục thuyết giảng một chiều rằng “chỉ có một đường lên thiên đường, đó là đạo Thiên Chúa”. Nhưng cũng vẫn còn một số đông, vì thời gian đã dành cho nhiều việc khác, không có nghiên cứu nhiều về đạo Chúa, không đọc lịch sử chính trị của họ vào đất nước ta, cũng không nắm vững giáo lý của họ. Trường hợp như thế thì khi phát biểu về đạo của mình, ta không nên nói “vói” qua các tôn giáo khác trong mục đích "hòa đồng" (nếu không phải là muốn chứng tỏ ta biết nhiều), nhất là đạo Chúa, chúng ta dễ đi đến sai lầm đưa đến khái niệm là “đạo nào cũng giống nhau thôi.” Bài viết sau đây tóm lược những điểm khác nhau giữa đạo Phật và Thiên Chúa giáo ở mức độ rất căn bản. SH xin cống hiến cho bạn đọc để rộng đường dư luận. (SH) (*) Tựa SH
Danh từ Thượng Đế trong Thiên Chúa Giáo và danh từ Phật Tánh trong Phật Giáo Tịnh Tĩnh Tỉnh Chúng ta tuyệt đối không nên dùng danh từ Thượng Đế trong Thiên Chúa Giáo (TCG) để tương đồng danh từ Phật Tánh trong Phật Giáo (PG). Danh từ Thượng Đế (vua trên hết các vua trong tiếng Việt) hay God (trong tiếng Anh) đã được dùng trong những tôn giáo thờ Đức Chúa Trời (Thượng Đế hay God) như Công Giáo, Tin Lành, Baptist, Lutheran v.v... hoàn toàn khác hoặc có khi ngược nghĩa với danh từ Phật Tánh đã được dùng trong Phật Giáo: 1. TCG: Thượng Đế tạo ra vũ trụ này trong 7 ngày. PG: Vũ trụ này nằm trong quy luật luân hồi, Thành Trụ Hoại Diệt, không có đầu và cũng không có cuối - vô thủy, vô chung. 2. TCG: Thượng Đế là một hữu thể, hay nói khác đi là một ngã thể ngự trên trời cao. PG: Phật Tánh là một trạng thái Tâm: thanh tịnh, tĩnh lặng và tỉnh giác. 3. TCG: Thượng Đế chỉ có một vị. PG: Phật Tánh có ở trong mỗi chúng sinh. Đức Phật đã nói: "Ta là Phật đã thành, các người là Phật sẽ thành" (Phật có nghĩa là người Giác Ngộ). 4. TCG: Người thờ Thượng Đế hoàn toàn tin vô điều kiện vào Thượng Đế và phó thác cả hồn và xác trong tay của Thượng Đế. PG: Người theo chân Đức Phật được Đức Phật dạy rằng: "Các người đừng tin những gì Nhưng các ngươi hãy tin vào những điều nào mà 5. TCG: Thượng Đế có quyền ban phước, giáng họa xuống thế gian và muôn loài, có quyền định đoạt số phận của mỗi chúng sinh, mọi hành hoạt trong ngoài của mọi sự vật. Đời sống con người được sự lành hay chịu sự dữ, cả thảy đều tùy vào sự định đoạt của Thượng Đế. PG: Phật Tánh tuyệt đối thuần an lặng. Họa hay phước đều do chính từng cá thể tạo ra cho riêng mình, làm lành gặp lành, làm ác gặp ác, và có thể tự chuyển đổi số phận của chính mình cho tốt hơn bằng cách gieo nhiều nhân lành. (SH - Xin đọc thêm ý kiến về quan niệm này trong bài Thiên Cơ, Nhân Quả và Số Mệnh của Nguyễn Thị Phúc) 6. TCG: Thượng Đế tạo ra thủy tổ của loài người là Adam và Eva. PG: Phật Giáo không nói tới chuyện "thủy tổ" của loài người. Trong Phật Giáo, mọi sự vận hành trong vũ trụ, kể cả vũ trụ, không có khởi đầu và không có kết thúc, vô thủy, vô chung, con người và muôn vật chịu sự chi phối bởi Lý Nhân Quả, Luân Hồi, Lý Duyên Sanh, Duyên Diệt, Lý Vô Thường ... muôn vật, muôn loài đều phải trải qua tiến trình Sinh Trụ Hoại Diệt, Thành Trụ Hoại Không, Sinh Lão Bệnh Tử. 7. TCG: Thượng Đế tạo ra loài vật để làm của ăn cho con người. PG: Phật Giáo đề cao sự không giết hại loài vật, và dạy rằng loài vật hay súc sinh cũng là chúng sinh, cũng cảm thọ, biết đau, biết lạnh, biết vui, biết buồn ... cũng chịu sự chi phối bởi Sinh Tử Luân Hồi, cũng nằm trong tiến trình Sinh Lão Bệnh Tử như con người. Hơn thế nữa, súc sinh cũng là một cõi giới mà nếu con người hành động như súc sinh cũng sẽ được sinh trong cõi giới tương ứng. 8. TCG: Theo thuyết Thượng Đế, con người chỉ chết một lần và sau khi chết, hoặc về Thiên Đàng nếu sống một cuộc sống thánh thiện, mến Chúa yêu người, hoặc xuống Địa Ngục, hoặc vào Luyện Ngục (Luyện Ngục chỉ ở trong thuyết của Công Giáo, những người tội nhẹ thì vào Luyện Ngục. Sau khi chịu hình phạt nơi Luyện Ngục đầy đủ rồi, thì sẽ được Thiên Chúa đưa lên Thiên Đàng. Còn nếu phạm tội nặng như giết người, cướp của ... thì bị cho xuống Địa Ngục. Vào Thiên Đàng, Luyện Ngục hay Địa Ngục (còn gọi là Hỏa Ngục) đều tùy vào sự phán xét của Thiên Chúa). Với TCG, thì lên Thiên Đàng hoặc xuống Địa Ngục, chỉ một lần, và ở đó mãi mãi. PG: Đức Phật dạy rằng, con người sau khi chết, tùy theo nghiệp nhân mà mình đã tạo, sẽ luân hồi vào 1 trong 6 cõi: Thiên, A Tu La, Người, Súc Sinh, Ngạ Quỷ, Địa Ngục. Và trên hết thảy, Đức Phật chỉ cho con người phương cách để ra khỏi luân hồi, thoát khỏi mọi khổ đau, an lạc trong Giác Tánh hay Phật Tánh (Phật Tánh là một quả vị do thiền định mà hiển lộ, chứ không phải là một cõi). Có thể nói, Thiên Đàng trong TCG tương đương với cõi Thiên trong PG. Thượng Đế trong TCG không hề dạy phương cách trở về với Phật Tánh hay Tánh Giác như ngài Gotama đã chỉ dạy: giữ Tâm Thanh Tịnh, Tâm Bất Sinh, Tâm Vô Niệm ... thì Chân Tâm, Phật Tánh sẽ hiển lộ, trong sáng và tròn đầy. Đó là cảnh giới Niết Bàn mà người con Phật phải nhắm tới. Rất tiếc là một số bài viết và bài giảng trong PG còn cho rằng danh từ Thiên Đàng (TCG) hay Niết Bàn (PG) cũng cùng ý nghĩa. Trong Kinh Thánh của TCG, chúng ta không thể tìm thấy ở chỗ nào nói lên cái ý trong Tứ Niệm Xứ "Quán thân như thân, quán thọ như thọ, quán tâm như tâm, quán pháp như pháp" như trong Phật học cả. Trên đây, mới chỉ nêu lên một số khác biệt giữa Thượng Đế và Phật Tánh, mà chúng ta đã thấy hai danh từ này ý nghĩa hoàn toàn khác biệt, còn rất nhiều sự khác biệt khác, có khi ngược hẳn với giáo lý nhà Phật, chẳng hạn thuyết Vô Ngã, thuyết Vô Thường, thuyết Duyên Nghiệp, Thập Nhị Nhân Duyên v.v... Có vị còn mang cả con của Thượng Đế là Jesus vào trong bài viết, bài giảng, và đặt Jesus vào vị trí cũng Giác như Đức Phật. Thượng Đế đã khác, thì con của Thượng Đế e rằng cũng cùng một nhịp điệu: ngài Jesus đã "lâm cơn xao xuyến bồi hồi, nên càng khẩn thiết cầu xin", ngài lo sợ đến toát mồ hôi "Và mồ hôi Người như những hạt máu nhỏ xuống đất" và ngài cầu nguyện với Chúa cha: "Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén này xa con . Tuy vậy xin đừng làm theo ý con, mà làm theo ý Cha" theo Kinh Thánh(Lc. 22:39-46), ngài Jesus nói những lời này với Chúa cha (Thượng Đế) trong vườn cây Dầu, vì biết mình đang bị quân lính La Mã lùng bắt và biết mình sẽ bị đóng đinh trên thập giá; trong bữa tiệc cuối cùng với đệ tử, sau khi ngài Jesus bẻ bánh mì tượng trưng cho thân ngài và rót rượu tượng trưng cho máu ngài, rồi trao cho các đệ tử cùng ăn và uống, và vì biết rằng sự sống của ngài sắp bị lấy đi qua khổ hình thập giá, ngài đã nói cùng môn đệ: "Ta hy sinh mạng sống mình để rồi lấy lại. Mạng sống của Ta, không ai lấy đi được, nhưng chính Ta tự ý hy sinh mạng sống mình. Ta có quyền hy sinh và có quyền lấy lại mạng sống ấy. Đó là mệnh lệnh của Cha Ta mà Ta đã nhận được" theo Kinh Thánh (Ga. 10:17-19). Vậy những hành động này, lời nói này là của một bậc Giác? Những hành động, tư tưởng này có giống với những bậc Giác "An trú trong Tâm Bất Sinh", "Thường trú trong Tâm Vô Trụ" của nhà Phật không? Tại sao chúng ta phải dùng danh từ Thượng Đế để chỉ Phật Tánh trong những bài viết, bài giảng về những pháp của Phật? Trong khi đó, ngay trong Đạo Phật, những danh từ được dùng để chỉ Phật Tánh cũng đã được đặt ra rất nhiều: Đạo, Chân Tâm, Chân Ngã, Pháp Thân, Tự Tánh, Như Lai Tạng, Bản Lai Diện Mục, Tâm Bất Sanh, Tâm Vô Trụ, Tâm Giải Thoát, Tâm Phật, Tâm Như Như, Giác Tánh, Tâm Niết Bàn v.v... Vậy tại sao chúng ta lại cần mượn thêm một danh từ nữa để diễn tả Phật Tánh, tệ hơn nữa là danh từ mà ta mượn đó, lại hàm nghĩa khác biệt hẳn với Phật Tánh, và đã được dùng trong tôn giáo khác với ý nghĩa có khi lại hoàn toàn trái ngược, để rồi phải giải thích sự khác biệt, và nếu không giải thích, hoặc giải thích không trọn vẹn, sẽ lạc dẫn Phật Tử hiểu sai, tưởng rằng tôn giáo thờ Thượng Đế cũng giống như Đạo Phật, và như thế, có thể dẫn đến những hậu quả tai hại cho chính người Phật Tử nói riêng (người Phật Tử chưa liễu nghĩa giáo lý chân thật của nhà Phật sẽ dễ dàng bỏ Đạo Phật, vì nghĩ rằng theo tôn giáo thờ Thượng Đế cũng thế - trong hôn nhân khác tôn giáo chẳng hạn, hoặc theo sự chiêu dụ của tín đồ thờ Thượng Đế, nhất là lúc sắp lâm chung), và làm trì trệ cho sự tiến bộ tâm thức của con người nói chung. Tịnh Tĩnh Tỉnh.
Trang Tôn Giáo |
