LTS: Một đọc giả sachhiem.net yêu cầu đăng bài của ông Tôn Thất Thiện sau đây để các đọc giả đọc và đóng góp ý kiến. Bài này đã được phổ biến trên tờ báo điện tử Người Việt Boston (nguoivietboston.com). Trung thành với những đọc giả thích tìm ra sự thật, nhất là vấn đề lịch sử cận đại, sachhiem.net xin đăng lại bài này và lưu trữ trong mục lịch sử. Yêu hay ghét một nhân vật lịch sử không phải là những sự kiện khoa học để đi đến những kết luận lịch sử. Ca tụng phải đi sau những chứng cớ. Lên án cũng đi kèm theo các dữ kiện. Do đó sachhiem.net ước mong nhận được những đóng góp về tài liệu và dữ kiện xác đáng từ các nơi để người đọc có thể so sánh và đánh giá đúng mức những bức tranh lịch sử.
Bổ túc ngày 20Nov08:
Xin mời xem phản ứng của đọc giả đối với bài viết này
nguồn http://nguoivietboston.com/?p=3664
By
Le Truong • Oct 29th, 2008 • Category:
Tài Liệu Việt & Anh
Sau cuộc đảo chánh 1-11-1963, số sách báo nói về Ông Ngô Đình
Diệm, gia đình họ Ngô và Chế Độ Việt Nam Cộng Hòa I nhiều có thể
đếm không hết. Các sách báo nầy đua nhau chỉ trích, tố cáo, kết
tội Ông Diệm, anh em Ông và những người hăng hái phục vụ Việt
Nam Cộng Hòa I. Nhiều tác giả sách báo đó dùng những lời hung
hăng, đưa ra những lời chỉ trích, phỉ báng, tố cáo, buộc tội
nặng nề, dựa trên những đồn đãi vu vơ, phóng đại, bịa đặt, không
kiểm tra cân nhắc. Trong khi đó, về phía bị cáo, không có người
lên tiếng, vì những bị cáo chính – các Ông Ngộ Đình Diệm, Ngô
Đình Nhu, Ngô Đình Cẫn – đã bị giết, và những người có quan hệ
với Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa I bị những giới tham gia trực
tiếp hay gián tiếp vào việc lật đổ Chính Phủ Ngô Đình Diệm –
Chính quyền “Quân nhân cách mạng” và những phần tử từng chống
Ông Diệm – uy hiếp, đe dọa, tố giác, phải im hơi lặng tiếng.
Sau khi chính quyền Ngô Đình Diệm bị lật đổ, tình hình càng
ngày càng rối loạn và suy sụp, cơ cấu dân sự cũng như quân sự
của Miền Nam tan rã, tạo điều kiện cho Cộng sản tung hoành. Chỉ
hai năm sau, 1965, quân Cộng sản đến Đồng Xoài, sát Sài Gòn,
khiến Tổng Thống Johnson phải đưa quân Mỹ ào ạt can thiệp vào
Việt Nam. Sự can thiệp trực tiếp nầy làm cho Miền Nam hoàn toàn
mất chính nghĩa, và bảo đảm sự thắng trận của Cộng sản năm 1975,
buộc hàng triệu người miền Nam phải bỏ xứ chạy ra ngoại quốc tị
nạn.
Giới tị nạn gồm cả những người đã ủng hộ chế độ Cộng Hòa I
lẫn những người đã tham gia và hoan hô đảo chánh tháng 11,1963.
Một số người đảo chánh không chối cải được trong vụ giúp Cộng
sản xâm chiếm Miền Nam đã viết hồi ký để biện minh cho mình,
bằng cách tự tâng bốc mình, bôi xấu, hạ bệ và đổ lỗi cho người
khác, đặc biệt là những đồng chí của họ trong cuộc đảo chánh đưa
đến sự bại vong của đất nước. Tất nhiên, trong sự tố cáo, buộc
tội nầy họ không quên Tổng Thống Ngô Đình Diệm và chế độ Việt
Nam Cộng Hòa I, mà họ đã một thời hăng hái, khúm núm phục vụ,
được nâng đỡ cất nhắc, và hưởng nhiều đặc ân, lợi lộc.
Những người thuộc Việt Nam Cộng Hòa I thì được đặt vào một vị
trí khác: vị trí của những người có lý do chính đáng để tố cáo
những kẻ đã tổ chức và lật đổ chế độ Ngô đình Diệm, vì sự thực
quá rõ ràng, không thể nào làm ngơ và chối cãi được. Nhưng trong
những năm đầu họ phải lo làm lại cuộc đời vì họ phải bỏ xứ chạy
ra ngoại quốc với hai bàn tay trắng, nên không lên tiếng được.
Phần khác, những người biện hộ thực sự cho Ông Ngô Đình Diệm,
gia đình Ông và chế độ Việt Nam Cộng Hòa I không phải là những
ngưởi thực thân cận với Ông và gia đình Ông, trong khi chỉ có
tiếng nói của những người như vậy mới có uy lực, vì, là những
nhân chứng trực tiếp và thân cận, họ mới biết rõ và hiểu rõ được
những gì đã xảy ra.
Tất nhiên, rất ít những người hội đủ những điều kiện trên
đây. Sau 1975, cũng có một số sách báo biện hộ cho Ông Diệm, chế
độ và gia đình Ông, nhưng những sách báo nầy không có tác dụng
thực sự thuyết phục được độc giả, vì tác giả không phải là nhân
chứng trực tiếp và là những người có đủ uy thế để làm cho người
đọc tin rằng tiếng nói của họ có thể nói là tiếng nói của anh em
Ông Diệm. Còn một điều kiện nữa, cũng không kém phần quan trọng,
là tiếng nói của họ phải được tin là trung thực, không bịa đặt,
không thêu dệt, không thổi phồng, không xuyên tạc, vì tình cảm
hay ân oán cá nhân. Riêng về những tác phẩm của một số người tự
nhân là sử gia thì thiếu điều kiện căn bản của sử học: sưu khảo
thấu đáo, đầy đủ, và trình bày một cách đứng đắn, khách quan,
chính xác, vô tư, cân nhắc, cân bằng và công bằng, theo đúng
những tiêu chuẩn của khoa học lịch sử.
Trong những năm gần đây mới có một số tác phẩm đáp ứng những
điều kiện trên đây. Trong số đó có 3 tác phẩm sau đây đáng được
để ý:
- Nhớ lại những ngày ở cạnh Tổng Thống Ngô Đình Diệm, của Đại Tá
Nguyễn Hữu Duệ.
- Dòng Họ Ngô Đình, Ước Mơ Chưa Đạt, của ông Nguyễn Văn Minh.
- Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam, Một cuộc cách mạng, của Tiến sĩ
Phạm Văn Lưu, và Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tấn.
Những tác phẩm trên đây là những tác phẩm có thể tin được về
phương diện chính xác, đứng đắn, vì các tác giả của các tác phẩm
đó hội đủ những điều kiện trên, đặc biệt là họ không có quan hệ
gia đình gì với Họ Ngô, mà cũng không được hưởng ân huệ gì của
chế độ Việt Nam Cộng Hòa I. Những tác phẩm nầy ra đời đúng lúc:
những năm gần đây vấn đề xét lại lịch sử Việt Nam được đặt ra và
càng ngày càng được hưởng ứng. Giai đoạn 1954-1963, giai đoạn
Ngô Đình Diệm cầm quyền, là một giai đoạn rất sôi động nhưng lại
chưa khảo xét đầy đủ và đúng đắn, và nay cần được chú ý nhiều
hơn. Cho nên những tác phẩm trên đây có tác dụng góp phần quan
trọng vào sự soi sáng lịch sử giai đoạn nầy, và rất đáng hoan
nghênh.
Những tác phẩm của Đại Tá Nguyễn Hữu Duệ và ông Nguyễn Văn
Minh đã được bàn đến ở nơi khác. Bài nầy chỉ bàn về tác phẩm của
Tiến sĩ Phạm Văn Lưu và Tiến sĩ Phạm Ngọc Tấn.
Tác phẩm của hai Tiến sĩ Phạm Văn Lưu và Nguyễn Ngọc Tấn
không thuộc về loại hồi ký/hồi ức như các tác phẩm của hai ông
Duệ và Minh. Nó là một công trình sử học, đúng nghĩa của nó,
nghĩa là thỏa mản những tiêu chuẩn về khoa học của những trường
đại học lớn của thế giới: khảo sát tường tận, hoàn toàn khách
quan, dữ kiện được cân nhắc kiểm tra kỹ lưởng, trình bày một
cách bình tĩnh, vô tư, ngôn ngữ đứng đắn. Nó thỏa mản những điều
kiện trên vì nó trích từ những luận án tiến sĩ của hai tác giả.
Hai tác giả trên đây tốt nghiệp từ Đại Học Monash University
ở Melbourne, Úc, và đã từng là giáo sư của đại học đó. Họ đã
chọn Việt Nam và giai đoạn Ngô Đình Diệm là đề tài luận án tiến
sĩ, và những bài họ viết được trích từ luận án của họ. Năm nay
(2006), họ đều 62 tuổi, nghĩa là trong thời gian 1954-1963 họ
còn là học sinh nên không có liên hệ gì với chế độ Cộng Hòa I.
Họ cũng không có những quan hệ gia đình gì với Họ Ngô. Sau khi
đến Úc, họ theo học các đại học nói trên, và họ đã bỏ rất nhiều
công đi sưu khảo tại rất nhiều nơi có chứa tài liệu dồi dào liên
quan đến Việt Nam: Bảo Tàng Viện Chiến Tranh Úc; East-West
Center, Đại Học Hawaii; Archives of Indochina, Đại Học Berkely,
CA; Thư Viện của Austin University, Texas; Đại Học Harvard; Đại
Học Cornel, Ithaca, NY; Thư Viện Eisenhower, Thư Viện Kennedy,
Thư Viện Johnson, và Library of Congress, Washington DC. Cuối
cùng, sau khi tốt nghiệp, họ đã giảng dạy ở những đại học Úc, và
vị thế nầy bắt buộc họ phải phải vô tư để giữ uy tín đứng đắn
của mình và … khỏi mất việc. Như thế ta có thể chắc về tính chất
khả tín của những gì họ viết; chính xác, vô tư, và đứng đắn.
Quyển “Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam 1954-1963: Một Cuộc Cách
Mạng”, có 229 trang, có 5 chương. Hai chương 4 và 5 không quan
hệ lắm vì nó chỉ chứa một số hình ảnh về các cuộc viếng thăm các
quốc gia bạn, hay đăng lại một số diễn văn của Tổng Thống Diệm.
Ba chương còn lại là những chương đáng chú ý. Chương 1 và Chương
3, của Tiến sĩ Phạm Văn Lưu soạn, nói về “Những thách thức
nghiệt ngã khi về nước chấp chánh” và “Thành quả 9 năm cầm
quyền”; Chương 2, do Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tấn soạn, nói về “Chủ
Nghĩa Nhân Vị, Con đường mới, Con đường tiến bộ”.
Như đã nói ở trên, trong 50 năm qua, sách báo Việt Nam rất
nhiều, nhưng phần lớn trong loại “khảo cứu” xuất phát từ các
giới Tây Phương, đặc biệt là Hoa Kỳ hay xuyên tạc sự thực bôi
xấu Việt Nam, và đặc biệt là Ông Diệm. Đó là vì, như David
Horrowitz, lãnh tụ phát động phong trào phản chiến “sit in” của
Đại Học Berkeley, CA, trong thập niên 1960 thú nhận sau khi đã
bỏ và chống lại phong trào nầy trong thập niên 1980, những giới
đại học và truyền thông Hoa Kỳ đã bị các tổ chức phản chiến và
Cộng sản mang danh “cách mạng” xâm nhập, chi phối và áp đặt quan
điểm “politically correct” (đúng về khía cạnh chính trị) của họ.
Ông Diệm bị công kích bôi xấu đặc biệt vì Ông chống thực dân cả
Pháp lẫn Mỹ đã gắt gao mà chống Cộng sản càng gắt gao hơn nữa.
Phần khác, trên những kệ sách của các thư viện vắng bóng những
tác phẩm loại “khảo cứu” của người Việt có đủ tầm thuyết phục
phản bác lại các tác phẩm của những giới phản chiến và “cách
mạng” trên đây. Có nhiều tác giả lại vô tình a dua người Tây
Phương lặp lại những luận điệu bôi xấu Việt Nam và lãnh tụ Việt
Nam, nhất là lãnh tụ chống Cộng hữu hiệu như Ông Diệm.
Vì lý do trên đây, không ít người Việt phe “quốc gia” thường
có mặc cảm xấu hổ hay nghi hoặc về xứ sở, dân tộc, và các lãnh
đạo của Việt Nam khi nghĩ hay bàn về thời sự. Riêng về Ông Ngô
Đình Diệm, thì họ lại càng chê bai, kết tội hơn nữa, và những gì
tốt về Ông thì không nói đến.
Khuyến điểm trên đây cũng dễ hiểu. Muốn xuất bản một tác
phẩm, đặc biệt là một luận án đại học cấp tiến sĩ, về lãnh vực
chính trị có khả năng thuyết phục quyết định vì nó đưa ra những
dữ kiện mới, những lối lập luận mới có tính cách quyết định
không phản bác được, góp phần đáng kể vào sự soi sáng vấn đề
nghiên cứu, cần phải sưu khảo tường tận, viếng nhiều thư viện
khắp nơi trên thế giới để thu thập tài liệu. Đây là một công
việc tốn nhiều thì giờ, nhiều công, nhiều của. Điều nầy phản ảnh
rõ ràng trong những chương kể trên của tác phẩm của hai ông Phạm
Văn Lưu và Nguyễn Ngọc Tấn.
Chương 1, của Phạm Văn Lưu, nói về thách thức mà Ông Diệm gặp
phải trong hai năm 1954-1955 sẽ được bàn đến một cách khá chi
tiết, vì nó chứa đựng nhiều điều mới mà người Việt Nam cần biết.
Chương 2 của Nguyễn Ngọc Tấn, nói về thuyết Nhân Vị cũng vậy vì
đây là lần đầu mà thuyết nầy được trình bày một cách tường tận,
đầy đủ, và nhất là trung thực khách quan.
Chương 3, của Tiến Sĩ Lưu, nói về thành tích 9 năm cai trị
của Ông Diệm cũng là một cái gì mới. Trong quá khứ, sách báo nói
về Ông Diệm và chế độ Ông thường chú tâm vào khía cạnh chính trị
- nhưng không đề cập đến những thành quả lớn mà Chính Phủ Ông
đạt được trong 9 năm lãnh đạo, kiện toàn độc lập – lấy lại chủ
quyền quốc gia trong tất cả các lãnh vực: chính trị, ngoại giao
lẫn quân sự và kinh tế tài chánh – cải thiện đời sống của dân
chúng bằng cách phát triễn tất cả các lãnh vực hoạt động - kỷ
nghệ, nông thôn, ngư nghiệp, chuyên chở, giáo dục … Chương nấy
rất phong phú về thống kê, cho độc giả một ý niệm rõ ràng về
những thành tích lớn lao mà Việt Nam đã đạt được dưới chế độ
Việt Nam Cộng Hòa I.
Trong chương 1 TS Lưu đã dùng những từ ngữ “thách thức” và
“nghiệt ngả” để nói về những trở ngại mà Ông Diệm gặp phải khi
về nước chấp chánh và trong 2 năm đầu để giữ chính quyền. Hai từ
ngữ nầy rất đúng. Ông Diệm đã gặp vô vàn trở ngại. Nhưng những
trở ngại lớn nhất là chính phủ Pháp ở Paris hoặc Hoa Kỳ ở
Washington, những viên chức Pháp và những tài phiệt Pháp ở Việt
Nam gây ra trong việc tìm cách lật đổ Ông, một đằng bằng cách
xúi dục những người Việt chống đối Ông dùng đủ mọi cách, kể cả
quân sự, để gây bất ổn, một đằng bằng cách thuyết phục lôi kéo
đại diện Chính Phủ Hoa Kỳ ở Paris, ở Sài Gòn, và ngay cả Ngoại
Trưởng và Tổng Thống Hoa Kỳ ở Washington đừng ủng hộ Ông ấy nữa.
Tuyên truyền Cộng sản và các giới phản chiến “politically
correct” Tây Phương đã không ngớt quả quyết rằng Ông Diệm là
người của Mỹ, được Mỹ lựa chọn và đưa lên làm thủ tướng và yểm
trợ hết mình. Phần khác, gần đây lại có tác giả quả quyết rằng:
Ngô Đình Diệm do chính phủ Pháp đưa lên cầm quyền và được Pháp
hổ trợ”.
Cả hai luận cứ nêu trên đều là những quả quyết vu vơ, và đã
bị TS Phạm Văn Lưu phản bác với những dữ kiện rất vũng chắc
không thể phủ nhận được, vì rút ra từ các điện văn mật trao đổi
giữa những tòa đại sứ Mỹ ở Paris, Sài Gòn, Bộ Ngoại Giao Mỹ và
Tòa Bạch Ốc, và với chính phủ Pháp. Các điện văn đó được bạch
hóa và phổ biến trong những năm gần đây đã cho ta biết được sự
thực đích xác về những gì đã xảy ra ở Việt Nam trong những năm
1954-1956, thời gian mà Ông Diệm chấp chánh và ổn định tình
hình.
Ông Lưu đã cho ta thấy rằng ngay từ ngày được Cựu Hoàng bổ
nhiệm làm Thủ Tướng ngày 16-6-1954, và ngay cả trước đó nữa, cho
đến năm 1956 Ông đã bị nhân viên dân sự cũng như quân sự Pháp ở
Sài Gòn và chính phủ Pháp, dù là thiên tả như Mendès France –
hay thiên hữu - như Edgar Faure - ở Paris nói xấu và tìm mọi
cách lật đổ . Và trong cố gắng thực hiện ý đồ nầy, họ đã hết
mình thuyết phục các đại diện Mỹ ở Sài Gòn, Paris, Bộ Trưởng
Ngoại Giao J.F Dulles, và ngay cả Tổng Thống Eisenhowere chấp
nhận giải pháp loại bỏ Ông Diệm, và đã suýt thành công trong sự
vận động nầy.
Ngày 13 -6-1954, 3 ngày trước khi Ông Diệm được chính thức bổ
nhiệm làm Thủ Tướng, ông Dejean, Phó Cao Ủy Pháp ở Sài Gòn, nói
với ông McClintock, đại diện Mỹ tại Sài Gòn, rằng Ông Diệm
“không có cơ may để lập một chính phủ hữu hiệu cho Việt Nam”.
Ngày 15-6-1954, một tuần trước khi Ông Diệm bước chân xuống Sài
Gòn và 3 tuần trước khi Ông Diệm trình diện Chính Phủ của Ông,
Tướng Ely, Cao Ủy Pháp ở Sài Gòn cũng nói với ông McClintock
rằng Ông Diệm không đủ khả năng lãnh đạo. Ngày 20-6-1954 tại
Paris, 3 ngày trước khi Ông Diệm đáp máy bay đi Sài Gòn, hơn 2
tuần trước khi Ông Diệm trình diện chính phủ của Ông (7-7-1954),
Thủ Tướng Pháp Mendès France nói với Đại Sứ Mỹ Dillon rằng Ông
Diệm là một người cuồng tín và nhờ Hoa Kỳ ngăn cản không cho Ông
làm hỏng Hội Nghị Genève, Ông Mendès France không đặt vấn đề
không cho Ông Diệm là Thủ Tướng vì bận tâm của ông ta (Mendès)
lúc đó là phải ký cho được Hiệp Định nội trong ngày 20-7, nếu
không ông ta phải từ chức, vì khi nhận chức Thủ Tướng ông ta cam
kết với Quốc Hội Pháp như vậy! Trong những cuộc tiếp xúc khác
với đại diện Mỹ, lúc Ông Diệm dùng binh đương đầu với thách thức
quân sự của Bình Xuyên, Tướng Ely nói Ông Diệm là người “mắc
chứng hoang tưởng tự đại” (mégalomane), hoặc “điên khùng”. Trong
cuộc hội nghị với các ngoại trưởng Mỹ, Anh, ở Paris, Thủ Tướng
Pháp E. Fraure đã kích Ông Diệm nặng nề, gọi Ông là “điên
khùng”.
Trong những buổi họp với đại diện Hoa Kỳ để bàn về Việt Nam,
luận đề được đại diện Pháp luôn luôn đưa ra là “giải pháp” Ngô
Đình Diệm chỉ là một cuộc thí nghiệm, “thời gian thí nghiệm đã
qua”, Ông Ngô Đình Diệm đã tỏ ra “không có khả năng tập hợp các
lực lượng chính trị”, không được quân đội yểm trợ, không ổn định
được tình hình, gây hận thù đối với Pháp, cho nên phải thay thế
Ông bằng một người hay nhóm người, có khả năng hơn. Người, hay
nhóm người “có khả năng hơn” nầy tất nhiên lấy trong những nhân
vật mà Pháp chi phối.
Những đại diện Mỹ ở Sài Gòn – các cố vấn McClintock và
Kidder, Đại Sứ Heath, Đặc Sứ Collins – cũng ngã xiêu theo quan
chức Pháp, nhất là những quan chức nầy có uy tín như Phó Cao Ủy
Dejean, và Tướng Ely, và nhiều lần đề nghị với chính phủ Hoa Kỳ
nên thay thế Ông Diệm. Ngay cả ngoại trưởng Dulles và Tổng Thống
Esenhower cũng chấp nhận nguyên tắc nầy sau khi nghe phúc trình
của Đặc sứ Collins về vụ Ông Diệm ra lệnh cho quân đội quốc gia
dẹp Bình Xuyên, và ngày 27-4-1955 đã điện cho tòa đại sứ Sài Gòn
chỉ thị về quyết định nầy. Họ bực bội với Ông Diệm vì Ông từ
chối những giải pháp mà họ cho là có khả năng ổn định tình hình.
Lý do thật sự của thái độ nầy là sự bực bội của họ trước thái
độ cứng rắn, không nhân nhượng của Ông Diệm. Nói cho đúng, quan
chức Pháp cũng như quan chức Mỹ ở Sài Gòn hồi đó bực bội với Ông
Diệm vì Ông tỏ ra một người không dễ bảo. Nói trắng ra, Ông Diệm
không chịu làm bù nhìn, dù là của Pháp hay của Mỹ, nhất là khi
những đề nghị của họ vi phạm độc lập, danh dự, và tương lai của
Việt Nam.
Ví dụ như: Sau những xáo động ở Thủ Đô do Bình Xuyên và Tướng
Hinh gây ra trong mùa Thu 1954, Đại sứ Heath đề nghị Ông Diệm
lưu Tướng Hinh lại trong quân đội, nhưng Ông Diệm không chấp
nhận. Đại sứ bèn quyết định là Ông Diệm phải ra đi, và ông tường
trình về Washington như sau: “Chúng ta phải tranh thủ thời gian
để chuẩn bị điều mà Mendès France gọi là “một cơ cấu chính quyền
khác”… Tất cả mọi người ở tòa Đại Sứ tin chắc rằng Ông Diệm
không thể tổ chức và điều hành một chính quyền vững mạnh”. Đặc
sứ Collins đã nhiều lần, đặc biệt là ngày 13-12-1954 và ngày
31-3-1955, điện cho Tòa Bạch Ốc đề nghị thay Ông Diệm vì Ông
Diệm “quá cứng rắn”. Các đề nghị của ông không được chấp nhận.
Nhưng hạ tuần tháng 4-1955, sau vụ chạm súng giữa Bình Xuyên và
quân đội quốc gia, một buổi họp quan trọng được tổ chức tại Tòa
Bạch Ốc để nghe phúc trình, một giải pháp do ông đề nghị được
chấp nhận: loại Ông Diệm khỏi chức vụ thủ tướng, đưa ông Trần
Văn Đỗ thay thế Ông, và Bác sĩ Phan Huy Quát làm Phó Thủ Tướng.
Trong những người chấp thuận có cả Ngoại trưởng Dulles và Tổng
Thống Eisenhower. Lập trường nầy được thông báo cho Tòa Đại sứ
Mỹ ở Sài Gòn ngày 27-4-1955.
Sự chấp nhận trên đây của Ngoại Trưởng Dulles cũng khá lạ, vì
ông là người ủng hộ giải pháp Diệm mạnh nhất. Nhưng thật ra, ông
cũng đã phòng xa. Trong một văn thư gởi Đặc sứ Collins ngày
20-4-1955, trước khi ông nầy rời Sài Gòn đi Washington, ông nêu
ra 2 điều kiện để quyết định sự ở lại hay ra đi của Ông Diệm:
1/ Ông Diệm có can đảm và quyết tâm để hành động và
2/ Ông ta có sự trung thành của quân đội không?
Nếu Ông Diệm thất bại một trong hai điều kiện nầy thì Ông
phải ra đi.
Nhưng ngày 28-4-1955, quân Bình Xuyên lại tấn công quân đội quốc
gia. Ngày 29-4-1955, bất chấp sự khuyến cáo của Tướng Ely, Ông
Diệm ra lệnh cho quân đội đánh trả, và quân đội quốc gia đã
thắng. Chính phủ Mỹ hiểu rằng những dự đoán của Tướng Ely về Ông
Diệm không có khả năng địch lại quân Bình Xuyên là sai lầm, và
làm cho Đặc sứ Collins cùng Chính phủ Mỹ quyết định sai lầm. Từ
nay họ không còn tin vào nhận định của Pháp nữa. Ngày 1-5-1955
nhận lệnh Tổng Thống Eisenhower, Ngoại Trưởng Dulles gởi điện
đến Paris và Sài gòn hủy bỏ điện tín ngày 27-4-1955. Ngày
8-5-1955, tại hội nghị Anh-Mỹ-Pháp ở Paris Ngoại Trưởng Dulles
tuyên bố rằng về Việt Nam, từ nay sẽ không còn thỏa hiệp chung
Mỹ-Pháp nữa.
Ông Diệm thắng. Cái thắng của Ông Diệm là sự thắng của can
đảm, và cương quyết bảo vệ chính nghĩa quốc gia Việt Nam. Đặc
biệt hơn nữa, nó là một cái thắng của chính Ông, dù Ông bị Pháp
cản trở và không có sự ủng hộ của Hoa Kỳ.
Sự thắng nầy đưa đến những quyết định căn bản mang lại độc lập
thật sự cho Việt Nam trong vòng chỉ 1 năm: về mặt chính trị Việt
Nam ra khỏi Liên Hiệp Pháp tự chọn quy chế cho mình – chế độ
Cộng Hòa – thâu hồi chủ quyền về ngoại giao: bang giao giữa Việt
Nam và Pháp qua Bộ Ngoại Giao Pháp thay vì Bộ Các Quốc Gia Liên
Kết nữa và Cao Ủy Pháp ở Sài Gòn và Cao Ủy Việt Nam tại Paris
thành Tòa Đại Sứ, chấm dứt lệ thuộc Việt Nam vào Pháp; thâu hồi
chủ quyền về quân sự: ngày 26-4-1956 quân đội Pháp rút hết khỏi
Việt Nam, quân đội Việt Nam không còn lệ thuộc vào Pháp nữa,
viện trợ Hoa Kỳ cấp trực tiếp cho Việt Nam; chủ quyền kinh tế
tài chính: cuối tháng 12 năm 1955, Việt Nam ra khỏi khu Phật
lăng; giáo dục: Việt Nam tự do nhận giáo sư, chuyên viên từ bất
cứ nơi nào, và giới sinh viên ra bất cứ nơi ngoại quốc nào.
Như TS Lưu nhấn mạnh: những chuyển biến trên “mang
theo ý nghĩa chính thức chấm dứt 72 năm chế độ Pháp bảo hộ Việt
Nam (1884-1956)”. Người thực hiện được điều nầy cho
Việt Nam là Ông Ngô Đình Diệm. Với tác phẩm Đệ Nhất Cộng Hòa
Việt Nam 1954-1963 TS Lưu đã giúp ta thấy rõ điều nầy.
Cũng như với TS P.V. Lưu, những sưu khảo của TS Nguyễn Ngọc
Tấn đóng góp một phần quan trọng vào việc soi sáng giai đoạn
lịch sử 1954-1963, thời gian Ông Diệm cầm quyền. Những sưu khảo
nầy nhằm vào chủ thuyết Nhân Vị. Theo Tiến Sĩ Tấn, trong 40 năm
qua, “chưa có cuốn sách nào viết về chủ nghĩa Nhân Vị dưới khía
cạnh hàn lâm [khoa học] cũng như đánh giá về tầm quan trọng của
nó như một chủ thuyết chính trị” dù rằng chủ thuyết nầy là chủ
thuyết khai sinh ra nền Cộng Hòa đầu tiên tại Việt Nam. Đây là
“một vấn đề lịch sử còn tồn đọng” trong thế kỷ qua. Bài của ông
tìm hiểu vấn đề nầy, đặc biệt tìm giải đáp cho những “nghi vấn
lịch sử” sau đây:
1/ chủ nghĩa Nhân Vị là gì?
2/ Quan niệm Nhân Vị về các lý tưởng của cuộc cách mạng quốc gia
ra sao và thể hiện qua các đường lối chính sách như thế nào?
3/Về nguồn gốc triết học Nhân Vị là thuyết ngoại lai hay mang
bản chất chính trị văn hóa của Việt Nam?
TS Tấn nói: những nghi vấn trên đây sẽ được bàn luận “một
cách tỉ mỉ” và “những câu trả lời sẽ đặt nền móng cho công việc
thẩm định phẩm chất lãnh đạo và những đóng góp lịch sử của Tổng
Thống Ngô Đình Diệm trong 9 năm cầm quyền …”
Bài khảo luận của TS Tấn “Chủ Nghĩa Nhân Vị, Con Đường Mới,
Con Đường của Tiến Bộ” chứa rất nhiều dữ kiện, suy diễn, và phân
tích rất tỉ mỉ, buộc độc giả phải đọc kỹ và nghiền ngẫm, không
thể kể chi tiết ở đây. Bài nầy chỉ đề cập đến một số khía cạnh
cần được độc giả đặc biệt chú tâm.
Về Nhân Vị là gì, TS Tấn đã dựa trên những lời của chính Ông
Diệm để giải thích: Nhân Vị là hai học thuyết Nho Giáo. Nhân do
chữ Nhân và chữ Nhị hợp thành có nghĩa là lòng thương người, đạo
lý làm người; Vị do chữ Nhân và chữ Lập hợp thành có nghĩa là
người có cái vị trí của họ, đứng giữa và ngang hàng với Trời và
Đất. Hai chữ nầy hợp lại để diễn tả ý tưởng: vị trí và phẩm giá
con người trong cộng đồng nhân loại và vũ trụ. Ông viết:
“Tóm lại, chủ thuyết Nhân Vị là một triết lý nhằm đề cao giá trị
con người trong tương quan với vũ trụ, Trời và Đất, với người
khác trong xã hội. Lý thuyết Nhân Vị chủ trương rằng: con người
có một giá trị tối thượng nên mọi sinh hoạt trên đời nầy đếu
phải hướng về việc phục vụ con người. Chủ nghĩa Nhân Vị lấy CON
NGƯỜI biết tu thân (vừa tĩnh vừa động) làm nền tảng để giải
quyết các mâu thuẩn trong sinh hoạt con người”.
Về nguồn gốc TS Tấn nhận xét rằng suốt 40 năm qua không mấy
ai chú ý tìm hiểu Lý Thuyết Nhân Vị vì cho rằng lý thuyết đó là
ngoại lai, cho rằng “Nhân Vị của Ông Diệm-Ông Nhu là của
Mounier, là của Công Giáo”. Những lời phê bình nầy hoặc
a) mang một chủ đích chính trị nào đó,
b) thiếu hiểu biết về Chủ Nghĩa Nhân Vị.
Trong số những người loại (a) có những người như Nguyễn Thái.
Trong tác phẩm Is South VietNam Viable?, ông nói rằng Ông Nhu đã
say mê thuyết dân chủ xã hội dựa trên lòng bác ái và giá trị
nhân bản mang danh Personnalisme của Emmanuel Mounier, và “mối
liên hệ của nó với xã hội mà Ông Nhu cổ võ chẳng có gì là mới
mẻ, và cái thuyết Nhân Vị “Personnalisme” cũng chẳng có gì xa lạ
vì trong một trường phái triết học Pháp trong đó có Emmanuel
Mounier và Jacques Maritain đã hết mình cổ võ cho nó …”
Trong số những người loại (b) thì có thể kể ông Nguyễn Gia
Kiểng. Gần đây, trong một bài phê phán Ông Ngô Đình Diệm ông
viết:
“Nếu dựa trên những gì Ông Nhu đã viết [sic!] về Chủ Nghĩa Nhân
Vị thì có thể nói là chính Ông đã hiểu lơ mơ [sic!] Có lẽ [sic!]
Ông đã du nhập chủ nghĩa Nhân Vị vào Việt Nam vì lý do là lúc đó
nó được coi là giải pháp Thiên Chúa Giáo cho hòa bình Công Giáo
của thế giới. Nó có tham vọng là một vũ khi tư tưởng chống lại
chủ nghĩa Cộng sản. Trên thực tế, nó là một bước lùi lớn, gần
như một sự đầu hàng, bởi vì nó phủ nhận cá nhân [sic!], cốt lõi
của dân chủ”
TS Lưu đã bác bỏ dễ dàng những nhận định sai lầm nặng nề và
những phê phán hời hợt trên đây. Ông đã trích dẫn những tuyên
bố, phát biểu của các Ông Diệm, Nhu và những khảo luận của những
nhà học giả Việt Nam có uy tín để chứng minh rằng “Nhân Vị là
một lý thuyết chính trị mang một bản sắc dân tộc rõ rệt”, và
“với biện chứng mạch lạc rõ rệt của Triết Gia Kim Định, GS Lê
Xuân Hồng, và học giả Đinh Văn Khang, Chủ Nghĩa Nhân Vị, Tâm
Linh Đông Phương của Ông Ngô Đình Diệm và Ông Ngô Đình Nhu bắt
nguồn từ nền tảng văn hóa của Việt Nam, không thể nào lầm lẫn
với Personnalisme của Mounier (Duy Tâm Tây Phương) được”. Ông
nói: “Mọi việc đã được sáng tỏ và cuộc điều tra lịch sử nầy chấm
dứt với kết luận: Chủ Thuyết Nhân Vị của hai Ông
Diệm-Nhu mang một bản chất văn hóa và chính trị hoàn toàn Việt
Nam” (in đậm của chính TS Tấn)
Tiến sĩ Tấn đã minh chứng thêm xác quyết của ông với những
trích dẫn trực tiếp từ một số tuyên bố của Ông Diệm và Ông Nhu:
Ông Ngô Đình Diệm: “Nhắm mắt bắt chước nước ngoài khác gì
nhận trước sự bảo hộ của ngoại bang” (nói với ký giả
Marguerite Higgins)
Ông Ngô Đình Nhu: “Chủ Thuyết [Nhân Vị] đặt nền tảng trên
quan niệm tôn trọng phẩm giá con người và đẩy mạnh sự phát triển
đến mức độ cao nhất. quan niệm nầy … ở ngay trong truyền thống
dân gian Việt Nam” (Đại Hội Văn Hóa Quốc Gia, 11-1-1957)
“Tôi phải nói ngay rằng: “Chủ Thuyết Nhân Vị của tôi chẳng có
dính dáng gì đến cái Nhân Vị Công Giáo đang được giảng dạy bởi
các tổ chức Công Giáo tại miền Việt Nam … Hiện nay cái học
thuyết Nhân Vị mà tôi cổ võ là một nền dân chủ đấu tranh trong
đó tự do không phải là một món quà của Ông Già Noel, nhưng mà là
kết quả của một cuộc chinh phục bền bỉ và sáng suốt trong đời
sống thực tế, không phải trong một khung cảnh lý tưởng, mà trong
những điều kiện địa lý chính trị đã được định sẳn”. (Phỏng
vấn với báo Toronto Globe and Mail, trong Nguyệt san Gió Nam,
5-5-1963)
TS Tấn kết luận:
“Giải pháp Nhân Vị mà Ông Diệm và Ông Nhu đã cổ võ 40 năm về
trước là mô hình “Xã Hội Dân Chủ Nhân Vị” đã được thí nghiệm ở
Miền Nam từ 1954 đến 1963: kinh tế thị trường với sự mền dẽo của
một chính phủ phúc lợi, thực hiện công bằng xã hội và dân chủ
thật sự ở hạ tầng cơ sở với định hướng dân chủ trên thượng tầng
kiến trúc … Chủ Nghĩa Nhân Vị chỉ được thử nghiệm trong một thời
gian ngắn ở Miền Nam Việt Nam, nhưng trong lãnh vực lý thuyết
hàn lâm, Chủ Nghĩa Nhân Vị có một giá trị đóng góp lâu dài và
quan tọng vào công cuộc phát triển con người nói chung và đặc
biệt tại các quốc gia nghèo đói hiện nay”
Và “Ông Diệm đã hạ quyết tâm, “chọn con đường hy sinh để bênh
vực phẩm giá con người: người ta có thể hủy diệt Ông Diệm, nhưng
không thể cướp đi những giá trị thuộc về Ông ấy. Do đó, trên căn
bản đạo đức nghề nghiệp, các sử gia có bổn phận đem trả lại cho
Ông Diệm những gì thuộc về Ông ấy và nền Cộng Hòa. Hãy trả lại
cho lịch sử những gì thuộc lịch sử”.
Tôn Thất Thiện (Ottawa)
Xin mời xem phản ứng của đọc giả đối với bài viết này
Những bài về Ngô Đình Diệm
Chế Độ Ngô Đình Diệm: Từ Hiến Pháp Phi Dân Chủ... (Nguyễn Kha)
Cách Mỹ Chọn Đồng Minh Tại Châu Á: Trường Hợp NĐD (Lý Nguyên Diệu)
Hồng Y Francis Spellman và chiến tranh Việt Nam (Trần Thị Vĩnh Tường)
Johnson gọi Diệm là “Thằng nhãi” (Lê Xuân Nhuận)
Lại "Chín Năm Bên Cạnh TT Ngô Đình Diệm"! (Lê Xuân Nhuận)
Ngô Đình Diệm (Lê Xuân Nhuận)
Trả lại sự thật cho lịch sử (Vtruong2602)
Tôn Thất Thiện: Cần thẩm định lại giá trị của Ông Ngô Đình Diệm & nền Đệ nhứt Cộng Hòa (Tôn Thất Thiện)
Về Đề Nghị Xây Tượng Ngô Đình Diệm (Ca Hát)
Vụ Ám Sát Ngô Đình Diệm Và J.F.Kennedy (Phạm Viêm Phương, Mai Sơn dịch)
Ông Bà Ngô Đình Nhu Dưới Mắt Người Đời (Lê Xuân Nhuận)
Ông Ngô Đình Diệm Biết Làm Thơ? (Thanh Thanh)
Đọc bài viết của Ông Tôn Thất Thiện (Lê Xuân Nhuận)
Ấp Chiến Lược (Lê Xuân Nhuận)