Lời nói đầu: Lịch sử thường bị hiểu sai do người nghiên cứu thiếu sử liệu, mang tính chính trị thời đại, bạn bè, nặng cảm tình tôn giáo hoặc thiếu lương tâm trách nhiệm với “sản phẩm” của mình.

Vì thế, mấy thập niên qua người ta vinh danh nhiều kẻ đáng lên án và lên án kẻ cần được vinh danh. Ông Alexandre de Rhodes (Đắc Lộ), Trần Lục, Trương Vĩnh Ký và Ngô Đình Diệm thuộc thành phần cần lên án, nhưng ít nhiều, lại được vinh danh, do có người vì mặc cảm tôn giáo, óc địa phương và hoặc bất chấp những sự kiện xác tín của lịch sử.

Tai hại của vấn đề là, vô tình hay cố ý, người ta đã đánh đồng sắp kẻ phản quốc ngang hàng với những anh hùng dân tộc.

Tuyển Tập nầy gom lại và in thành sách gồm một số các bài viết trước đây về bốn “nhân vật” nêu trên, mà phần lớn, các bài nầy, đã đăng trên các diễn đàn, tạp chí hoặc sách, tôi vẫn luôn luôn cố gắng theo gót người xưa, là tìm lại những dấu tích của lịch sử khả tín để đặt lại cho đúng vị trí của các “danh nhân” nầy trong dòng sử Việt.

Dù đầy lương tâm và bám sát những sử liệu đáng tin cậy, nhất là những sử liệu lại do chính bốn “nhân vật” nầy cho thấy là, chứ không phải họ cần phải được hiểu là, như nhiều năm qua. Do đó, mong các bậc cao minh chỉ giáo cho những khiếm khuyết, nếu có.

Bùi Kha

Hè 2016 ...