Các lời kể về cái chết của Voltaire trên giường bệnh rất nhiều và khác nhau, và người ta không thể xác định chi tiết chính xác những gì đã xảy ra. Những kẻ t h ù của ông lan truyền rằng ông ăn năn và chấp nhận những nghi lễ cuối cùng từ một linh mục Công giáo, hoặc ông chết trong đau đớn về thể xác và linh hồn(*), trong khi những người môn đồ của ông kể về sự bất chấp của ông đến hơi thở cuối cùng.
Theo một câu chuyện về những lời cuối cùng của ông, khi vị linh mục thúc giục ông từ bỏ Satan, ông đã trả lời:
"Đây không phải là lúc để tạo ra những kẻ thù mới." Tuy nhiên, điều này dường như bắt nguồn từ một câu chuyện cười trên một tờ báo Massachusetts trong 1856, và chỉ được quy cho Voltaire trong những năm 1970.
Vì những lời chỉ trích nổi tiếng của ông đối với Nhà thờ, mà ông đã từ chối rút lại trước khi chết, Voltaire đã bị từ chối chôn cất theo nghi lễ kito giáo ở Paris, nhưng bạn bè và họ hàng đã tiến hành chôn xác ông một cách bí mật tại Tu viện Scellières ở Champagne(**), nơi anh trai của Marie Louise đã ở. Trái tim và bộ não của ông được ướp riêng.
Vào ngày 11 tháng 7 năm 1791, Quốc hội Pháp, coi Voltaire là tiền thân của Cách mạng Pháp, đã đưa hài cốt của ông về Paris và an táng tại Điện Panthéon. Có một buổi lễ công phu, bao gồm cả âm nhạc do André Grétry sáng tác cho sự kiện này.
________________
(*) Cùng một cái chết của Voltaire có hai mô tả khác nhau:
1. Bài mô tả cái chết ghê rợn của Voltaire (ý muốn nói bị Chúa trừng phạt): https://2sao.vn/bi-an-chuyen-dai-van-hao-phap-nhin-thay-quy-du-phut-lam-chung-n-117986.html
2. Bài mô tả phút cuối đời, ông đã từ chối nhận lễ xức dầu và lễ giải tội: https://www.dslamvien.com/2021/05/nha-triet-hoc-phap-voltaire-1694-1778.html
(**) Một trong các nguồn tham khảo: https://www.geneticmatrix.com/voltaire--human-design-chart.html
2025-10-17 - Khí thế cách mạng rực cháy trong tim. - Xin thành thật chia buồn cùng gia quyến, nhà văn Doãn Quốc Sỹ mất ngày 16-10-2025, hưởng thọ 103 tuổi.
----------------
Gia đình ông là một cơ sở cách mạng của Đảng Cộng sản Đông Dương tại làng Cót, do đồng chí Vũ Oanh phụ trách. Bố ông là Doãn Hưu, nhiệt tình ủng hộ cách mạng nên căn nhà riêng từng là nơi tổ chức nhiều cuộc họp bí mật. Người anh Doãn Quốc Sỹ của ông cũng là đoàn viên Đoàn Thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu.