ngày 14 tháng 1, 2010

LTS: Cũng như nhiều dân tộc Á châu khác, người Việt Nam chúng ta vốn tôn trọng tình liên đới thân tộc, nên đã có nhiều tập quán tạo nên môi trường sống đậm đà thân thiết. Bất cứ ảnh hưởng từ đâu, những hình thức như họp gia tộc, "tam tứ đại đồng đường" lúc còn sống, cúng giỗ lúc chết, tảo mộ đầu năm, để nhắc nhớ ông bà và tiền nhân v.v... đã là tập quán, hay lễ nghi đã kết nối nhiều đời thân tộc với nhau. Môi trường văn hóa ngọt ngào đó định hình những con người Việt Nam từ mấy ngàn năm qua. Nhưng người Việt Nam cũng rất dễ chấp nhận những giá trị tinh thần, cải cách để canh tân, và cập nhật theo kiến thức khoa học. Một vài trong những chi tiết về lễ nghi có thể thay đổi một cách hữu lý, bỏ bớt các thói quen có hại theo ý thức về môi trường sống ngày nay trong khi vẫn giữ lại những tập tục nói lên ý nghĩa cao đẹp của nét văn hóa dân tộc.

Trong chủ trương giải hoặc trang nhà xin giới thiệu bài viết sau đây của web phattuvietnam.net về đề nghị bỏ bớt tục đốt vàng mã trong khi viếng thăm và làm cỏ mồ mã, cúng nhớ ông bà. Cũng cần biết là những tập quán có liên quan đến môi trường là những chi tiết để cho các nhà truyền giáo Tây phương có thể lợi dụng để chỉ trích và tấn công nền văn hóa của ta. Trong khi đó, họ rảy nước vào mặt các tín đồ, gọi là "nước thánh" trừ quỷ (!), xức tro lên trán gọi là "sám hối", v.v..., và đem những mê tín vào một thần linh huyễn hoặc khác để thay thế cho vong linh ông bà trong tình thân tộc của chúng ta. Thiết nghĩ, ta cần sáng suốt và thức tỉnh để khỏi bị đánh tráo văn hóa vậy.

---

 

Trái với suy nghĩ của nhiều người cho rằng việc đốt nhà lầu, xe hơi vàng mã sẽ giúp linh hồn người thân nơi suối vàng được ấm áp, siêu thoát..., nhiều vị sư thầy khuyên nên bỏ tập tục này vì nó khiến cả người sống và người chết đều... mang tội.

 

Vung phí tiền bạc

9 giờ sáng, phố Hàng Mã, Hà Nội đã nườm nượp người mua bán. Một con ngựa hàng mã nhỏ giá 50 ngàn đồng, một con ngựa cỡ trung giá 200.000 đồng, một chiếc xe hơi làm theo kiểu Lexus 460 thời thượng giá 2 triệu đồng, xe Ferrari, BMW... thậm chí cả Porscher cũng sẽ được làm như thật, miễn là khách mang một tấm ảnh (với dòng xe độc) và đặt tiền trước, hàng sẽ được giao tận nơi, đúng hẹn.

Khi tôi đề nghị làm cho một chiếc... du thuyền, chị chủ cửa hàng tên T. đon đả: “Thú thật chị cũng chưa tưởng tượng ra cái du thuyền nó dọc ngang ra sao. Nhưng được, chú cứ mang ảnh lên đây, nếu muốn thật giống thì phải mang ảnh chụp ở nhiều góc, từ đằng trước, đằng sau, bên sườn tàu, thậm chí cả nội thất. Chị sẽ đặt những nghệ nhân đỉnh nhất cho chú”. Sau khi tôi mang 4 tấm ảnh lên, chị T. gọi điện đi các nơi một hồi rồi ra giá chiếc du thuyền dài 1m là 4,5 triệu đồng, đặt trước 2 triệu, giao hàng tận nơi sau 10 ngày. Với quan niệm “dương sao âm vậy”, nhiều người đã bỏ cả chục triệu đồng mua vàng mã để đốt cho vong linh người thân dưới suối vàng.

Chị Lê Thị Hoa ở phố Bùi Xương Trạch, Thanh Xuân, Hà Nội phải thuê một chiếc xe ba bánh chở ngựa, biệt thự, điện thoại, quần áo ra hè đường Vành đai 3 để đốt, bởi nếu đốt từng thứ trên sân thượng thì chị tính phải đốt ròng rã trong 2 ngày mới hết. Chị Hoa than thở: “Ngày giỗ đầu bố tôi, các thầy bảo phải mua đủ vàng mã, ô tô, xe máy, xe ngựa cho các cụ đi được tại nhiều địa hình ở dưới âm phủ. Nghe các thầy nói thế nào mẹ tôi cũng bắt con cái mua đủ như thế, không thì không yên tâm. Mua về khấn bái xong, đến lúc đốt thì phải khốn khổ tìm chỗ. Cuối cùng, đành thuê xe ba bánh chở ra hè đường mới mở để đốt, không thì dễ cháy cả dây điện”.

Một "kỷ lục" tại Hà thành cũng được xác lập trong ngày lễ Vu lan năm 2009 khi một đại gia thầu cát xây dựng tại sông Hồng đã bỏ ra tới hơn 400 triệu đồng, thuê 1 nghệ nhân, 5 thợ trong 2 tháng trời để làm 1.000 người - ngựa hàng mã, trong đó có 250 người - ngựa kích thước tương đương thật, 250 cỡ lớn, 250 cỡ vừa, 250 cỡ nhỏ. Sau khi làm lễ, khấn vái Thổ công, Hà bá, số vàng mã đã được đốt ngùn ngụt làm sáng rực cả một vùng bãi giữa, tro bay rợp mặt sông Hồng.

Để tiền làm điều thiện.

Điều đáng ngạc nhiên là khi chúng tôi hỏi chuyện các sư thầy tại nhiều chùa từ Bắc chí Nam, hầu hết các thầy đều khẳng định: Kinh Phật không dạy đệ tử đốt vàng mã. Thầy Thích Nữ Như Hiền, trụ trì chùa Linh Sơn (Thanh Nhàn, Hà Nội), giải thích: Tục đốt vàng mã là một tục lệ của dân gian, xuất phát từ Trung Quốc, không phải bắt nguồn từ nhà Phật. “Tôi từng chứng kiến có người lập đàn giải oan đốt vàng mã mất mười mấy triệu đồng.

Tôi cho rằng đó là việc làm mà cả người sống lẫn người chết đều có tội. Bởi lẽ, việc người sống vung phí tiền bạc, mua vàng mã, làm lễ to lễ nhỏ sát sinh gà lợn là có tội. Vì người chết mà người sống hoang phí, sát sinh, nên người chết cũng có tội.

Tại chùa chúng tôi, những người rước vong vào chùa, tôi chỉ cho đốt đúng một bộ quần áo sứ giả, không có bộ thứ hai. Tôi vẫn giải thích với con nhang đệ tử là đốt nhà lầu, xe hơi xuống đó không những không giúp cho vong hồn ấm áp mà có khi còn khiến họ mang tội, không được lên trời. Nếu khi sống họ làm nhiều điều thiện, khi họ chết đi, con cái mang tiền thay vì mua vàng mã để đem bố thí cho người nghèo, người khó khăn ở vùng sâu vùng xa thì người chết cũng được hưởng phúc”, thầy Thích Nữ Như Hiền nói. Đại đức Thích Thiện Mỹ, trụ trì chùa Viên Giác, TP Biên Hòa, Đồng Nai cũng khẳng định việc đốt vàng mã không bắt nguồn từ đạo Phật.

Đại đức nói: “Khi chết đi, người thân tưởng nhớ, cầu nguyện cho họ là họ nhận được rồi, chứ không phải đốt vàng mã, tàu xe, nhà lầu là giúp họ được sung sướng. Với chùa chúng tôi, ai mang vàng mã đến tôi đều bảo họ mang về, nếu họ vẫn muốn đốt thì họ có thể đốt ở đâu cũng được, nhưng không phải trong chùa”.

Thanh Phong (PTVN)