Ở HÀ LAN, KHÔNG CÒN CHỖ CHO CHÚA HÀI NHI GIÊSU.

HOẶC, NGƯỢC LẠI, LÀ CÓ.

Những thánh đường không còn là những thánh đường nữa, mà chỉ là những bất động sản, những cửa hàng hoặc những nhà thờ Hồi giáo. Một đạo Công giáo có nguy cơ biến mất. Tường thuật ở Amsterdam và phỏng vần Đức Hồng Y Simonis : “Chúng ta phải bắt đầu lại từ số không”.

Sandro Magister

Mới cách đây một nửa thế kỷ, Đạo Công giáo Hà Lan và xứ Flamand tỏ ra mạnh mẽ, giàu truyền thống, tích cực trong các hoạt động truyền giáo. Một trong các biểu tượng là Cha Josef Damiaan de Veuster (1840 – 1889), vị tông đồ các bệnh nhân phong cùi trong một hòn đảo Thái Bình Dương, được Đức Giáo Hoàng Biển-Đức XVI tôn vinh hiển thánh ngày 11.10.2009

Cách đấy mấy hôm, trước lễ Giáng Sinh, một biểu tượng lớn khác của đạo Công giáo nầy qua đời ở Nimégue, thọ 95 tuổi : nhà thần học Dòng Đa Minh Edward Schillebeeckx, người Hà Lan gốc Flamand.

Nhưng một biểu tượng không phải của sự triển nở, mà là của sự điêu tàn gây ấn tượng mà Giáo Hội Hà Lan và xứ Flamand biết đến trong hạ bán thế kỷ vừa qua.

Sự biến hoá nầy, Schillebeeckx đã phản ảnh nó trong cuộc đời là thần học gia của mình. Trong những năm Công Đồng Vatican II và những năm đầu hậu Công đồng, ngài đã là một ngôi sao tiếng tăm khắp thế giới, một nhà vô địch của thần học mới hoà hợp với nền văn hoá chi phối nầy. Nhưng rồi tiếp sau đó ngài gần như bị lãng quên, ngay cả với những người Công giáo trước đó từng vỗ tay ca ngợi ngài.

Sự lãng quên mà ngài rơi vào, đi đôi với sự lãng quên, trong khoảng thời gian đó, đánh dấu Đạo Công giáo Hà Lan, ngày càng lãng quên chính mình, ngày càng bị tục hoá, ngày càng có nguy cơ biến mất.

Cuộc điều tra dưới đây cho thấy diện mạo hiện tại của Giáo Hội Công giáo ở Hà Lan. Một đất nước mà ngày nay 41% dân số nói là họ không tin đạo nào và 58% không cón biết Noel là gì. Một Giáo Hội trong đó các tu sĩ Dòng Đa Minh và Dòng Tên hình dung trong đầu và đem ra thực hành những thánh lễ không có linh mục cũng không có bí tích Kitô giáo, do chính các tín hữu hiện diện ‘thánh hiến” tập thề, chung quanh “một cái bàn cũng được mở ra cho những người thuộc các truyền thống tôn giáo khác nhau”.

Tất cả những điều đó, trong khi cùng lúc, một thành phố như Rotterdam bị Hồi giáo hoá rộng rãi, như trang web chiesa đã cho thấy trong một bài viết gây sốc cách nay ít tháng.

Cuộc điều tra sau đây là của Marina Corradi, được đăng ngày 23.12 trong ‘Avvenire”, tờ nhật báo thuộc về HĐGM Ý. Cuộc điều tra tập trung trên Amsterdam.

Tiếp theo đó là bài phỏng vấn ĐHY Adrianus Simonis, TGM danh dự Utrecht.

Ở AMSTERDAM, CÒN LẠI NHỮNG GÌ CỦA LỄ NOEL?

Amsterdam đang vào lễ hội trong thời kỳ Noel nầy. Những ánh đèn tráng lệ chiếu sáng con đường Damrak và quảng trường Dam, những đường trượt patin nhung nhung đám thánh niên cười nói, những Ông Già Noel, nhạc “Jingle Bells” phát ra từ các nhà hàng lớn đấy ắp thực khách. Nhưng cón lại gì của Giáng Sinh trong đất nước nầy, một trong những đất nước bị tục hoá nhất Châu Âu và ở đó, theo một thăm dò, 58% dân chúbg không biết chính xác điều gì diễn ra trong ngày đó? Trong đất nước có 900.000 người Ả rập nhập cư trên 16 triệu dân và chỉ tính riêng Amsterdam đã có 20 nhà thờ Hồi giáo?

Oude Kerk, thánh đường cỗ nhất thành phố, được xây dựng năm 1309, vươn lên ở trung tâm thành phố.. Chung quanh, có Red Light District, một khu phố nóng. Trong những quầy kính nơi họ phơi mình, những cô gái mại dâm đến từ Nam Mỹ và Đông Âu gõ vào kính để lôi kéo sự chú ý của người qua lại. Một số trong đó đội mũ Ông Già Noel. Hãy nhìn họ và hãy thử tưởng tượng câu chuyện đã dẫn họ tới đây. Họ mỉm cười, gợi cảm. Nhưng hàng ngàn ánh đèn sáng rực của thành phố tạo ra một cơn say phủ lên sự vui vẻ giả dối của những đường phố nầy. Hãy đi xa hơn nữa. Neuwe Kerk, thánh đường nơi các vua chúa Hà Lan được trao vương miện, nay là một bảo tàng. ‘nhà thờ’ duy nhất của thành phố đầy người là nhà thờ Khoa Luận giáo (Scientology), sáu tẩng ở ngay tâm thành phố. Người ta có thể đọc được bảng niêm yết phía bên trong : “Viện công nghệ tôn giáo”.Những cuộc kiểm tra stress miễn phí được mời chào. Rất đông người.

Thật lạ lùng, dãy thánh đường không còn là những thánh đường nữa, mà là những bất động sản nhà ở, những hộp đêm, những nhà thờ Hồi giáo. Hãy nhìn những người hốt rác, những cônh nhân gìn giữ đường phố, những người phục vụ tiệm bánh pizza : hầu hết họ là người Maroc hoặc Thổ Nhĩ Kỳ. Gần 1 triệu người. Và ngay cả nếu những người nhập cư đến từ các quốc gia Kitô giáo cũng đông gần như vậy, thì người Hà Lan sợ tất cả những người theo đạo Hồi nầy. Đảng cánh hữu dân túy (populiste) của Gert Wilders đứng thứ nhì về con số những ý kiến thuận và những cuộc bầu bán sẽ diễn ra trong ít tháng tới. Hai trên ba người Hà lan cho là có aú nhiều dân nhập cư. Ở vùng ngoại ô, những khu phố như Slotervaart là những khu nhà ổ chuột hoàn toàn là dân theo đạo Hồi, những nơi hầu như không thể bắt gặp một người Hà Lan nào : họ đã bỏ đi tất cả. Và Rotterdam, nơi tỷ lệ người theo đạo Hồi còn cao hơn nữa và thị trưởng là tín đồ đạo Hồi, được một nhật báo Hoa Kỳ gọi là “Cơn ác mộng Âu - Ả rập” [Eurabie le cauchemar]. Thực ra, có ít phụ nữ đội khăn ở trung tâm các thành phố Hà Lan hơn là trogn một số khu phố ở Milan. Mặc dù những vụ ám sát van Gogh và Fortuyn đã làm dân chúng Hà Lan chấn động và mặc dù có những lãnh tụ Hồi giáo cực đoan, đa số người theo đạo Hồi dường như muốn được làm việc và sống trong hoà bình. [Eurabia : thế giới Ả Rập thống trị Châu Âu. ND]

Quả thực nỗi lo sợ Âu - Ả Rập dường như chỉ là một kết quả của một huện tượng còn riệt để hơn nữa : sự tục hoá gần như hoàn toàn của một quốc gia vốn cho tới thế chiến thứ II, vẫn là Công giáo hoặc Tin Lành, nhưng sdù sao vẫn là Kitô giáo. Một sự sụp đổ : ngày nay chỉ còn 7% người Công giáo đi lễ ngày Chúa Nhật và 16% trẻ em được rửa tội. Hà lan là một quốc gia đi tiên phong trong các hôn nhân đồng tính và an tử. Gaío sư Wim Peeters, dạy ở chủng viện giáo phận Haarlem- Amsterdam nói : “ sau Công Đồng Vatican II, Giáo Hội Hà-Lan đã gặp một cơn khủng hoảng sâu xa. Thế hệ thập niên 1950 đã ra đi và đã quên giáo du6c con cái”. Việc dạy đạo đã bị bãi bỏ trong các trường học vào năm 1964. Hai thế hệ người Hà Lan đã quên những điều căn bản nhất về Kitô giáo. Trên sổ bộ chủng viện Haarlem, con số linh mục được truyền chức rơi mạnh cuối thập niên 1960. Vào năm 1968, không có lấy được một tân linh mục! Ông Peeters nói :” T6oi cho rằng chúng ta chẳng có gì phải sợ hãi đạo Hồi, nếu như chúng ta là Kitô hữu. Người ta thường có cảm tưởng rằng ngày nay người Hà Lan sợ đủ thứ : sợ trẻ em, sợ người nhập cư. Nhưng sự sợ hãi chính là cái đi ngược với đức tin”.

Nếu người ta còn tìm kiếm Noel, thì có ở 40, Oudezijds Voorburgwal, trong Khu Red Light, một cái cổng nhỏ. Ở đó, trên tầng cuối Viện Bảo Tàng Amstelking, người ta tìm thấy một ngôi nhà thờ, một ngôi nhà thờ lén lút, có niên đại từ thời bách hại do [phái Tin Lành] Calvin khi ấy cấm việc phượng tự của Công giáo. Dưới mái nhà, một bàn thờ, một cây phong cầm, 10 ghế dài nơi các tín hữu Công giáo lén lút đến. Nhà thờ có tên là “Ons’Loeve Heer op Solder”, Đức Chúa yêu dấu của cái vựa. Chúa Kitô ở vựa - người ta tự hỏi – có phải nay  Noel ở Amsterdam là như thế?

Nhưng là vậy đó…Ngày nay có 45 chủng sinh ở chủng viện Haarlem – Amstredam, điều nầy cũng phản ảnh một sự hiện diện mạnh mẽ của tân tòng. Giám mục giáo phận, ĐGM Josef Punt, giải thích rằng ngày nay một cái gì đó đã thay đổi so với cuộc khủng hoảng gay gắt nhất cách nay 20 hoặc 30 năm. Năm 1968, không có một linh mục nào đi ra từ chủng viện nầy, nhưng “hiện nay 15 tân linh mục được truyền chức mỗi năm trong toàn đất nước Hà Lan, điều nầy giúp duy trì quân số ở một mức ổn định. Trong giáo phận nầy, hằng năm có vài trăm người xin chịu phép rửa tội. Người ta nhận thức một đòi hỏi mới, phát sinh từ một sự cảm thấy trrống rỗng. Đã hẳn, đó là những con số yếu kém, Chúng ta là một Giáo Hội thừa sai. Tất cả đều phải bắt đầu lại từ số không. Trong hững tu viện ở ngoài thành phố, chúng ta lập ra những trung tâm truyền giáo cho những người đã xa rời đức tin, nay muốn tái khám phá lại đức tin. Trong trường học Công giáo Haarlem của chúng ta, chúng ta không thỏa mãn tất cả mọi lời xin đăng ký. Tôi có cảm giác các bậc làm cha làm mẹ nầy, nếu không còn tin nữa, cũng bị chiáng ngợp vì vẻ đẹp của Kitô giáo và ước ao có được nó cho con cái họ”.

Phải có đức tin để tin vào điều đó, trong thành phố nầy nơi mà, trong những tháp chuông nhà thờ nay không còn là những nhà thờ nữa, những cái chuông vang lên những điệu nhạc Noel êm ái. Hàng ngàn Ông Già Noel và không có lấy một hang đá máng cỏ. Ngoại trừ một cái, nhỏ xíu, trong những trụ sở của Đội Quân Cứu Thế (Armée du Salut), gần Ga Trung Tâm, nơi người ta phụ vụ các bửa ăn cho người nghèo. Hai chục kẻ vọ gia cư chết cóng vì lạnh, những bình thủy khổng lồ chứa cà phê nóng và máng cỏ bé xíu nầy. Cũng có một căn nhà nghèo ở 147 Eglentinstraat, gần như là ở ngoại ô. Người ta rung chuông, một nữ tu Dòng Mẹ Têrêxa ra mở cửa. Có bốn nữ tu ở đây. Nơi nầy, mỗi sáng đều có thánh lễ và buổi tối có kinh chiều. Một nhà nguyện không trang trí gì, hai nữ tu đang thờ lạy. Dưới bàn thờ là một máng cỏ của hang đá.

Nhưng nếu ý nghĩa của Noel là một đòi hỏi, một sự chờ đợi, thì người ta còn gặp được nó trong các đường phố thành phố nầy. Đó là chiếc ủng trống rỗng mà trẻ em đặt trong lò sưởi đêm Thánh Nicolas, 05.12, với hy vọng có quà. Đó là những người vô gia cư và nếu ta nhìn vào mắt họ, thì có cả những cô gái mại dâm trong những quầy kính Khu Red Light. Đó là những cụ già ngập ngừng bước đi trong tuyết, sợ bị ngã và bị đưa vào nhà thương trong tình trạng tàn phế và bị coi như những gánh nặng. Đó là những cô thiếu nữ ngồi ở bàn một tiệm bánh pizza Ý phía sau cái Đập (Dam), nắm tay nhau hát :”I wish you a merry Christmas and a happy new year” Đúng vậy, một năm hạnh phúc. Giáo sư Wim Peeters nói với chúng ta : “Dù gì đi nữa, lời cầu xin có được hạnh phúc và do vậy có được Thiên Chúa luôn ở trong tim con người”.

__________

”HAI THẾ HỆ ĐÃ MẤT ĐI”

Phỏng vần Đức Hồng Y Adrianus Simonis

Đức TGM danh dự giáo phận Utrecht, Hồng y Adrianus Simonis, 78 tuổi, là “Ông Cố” cũa Giáo hội Hà Lan. Ngài được biết đến và yêu mến trong đất nước nầy, kể cả những người theo đạo Hồi. Ngài vừa cười vừa giải thích : ” Có lẽ do tôi đã nói là những người theo đạo Hồi trung thành với Chúa sẽ lên trời ở những tấng cao nhất Thiên Đàng”.

Nhưng vị hồng y nầy, hiện sống trong một ngôi làng ở Brabant, Nieuwkuijk, tỏ ra kém lạc quan hơn về nước Hà Lan của Ngài. Ngài nói :

“ Đúng thế, có thể có những dấu chỉ một xu hướng mới, nhưng đó là những con số rất yếu. Còn đó 58% người dân Hà Lan không còn biết chính xác Noel là gì. Có những người bị bối rối bởi con số những nhà thờ đạo Hồi ở Hà Lan. Tọi có thể hiểu điều đó, nhưng ở đây vấn nạn thực sự có trước việc nhập cư : đó là chúng ta ta đã để bị lạc mất.. Chúng ta đã đánh mất căn tính Kitô hữu của mình. Nếu căn tính nầy mà mạng mẽ, thì việc gì chúng ta phải sợhãi người theo đạo Hồi. Đúng vậy, có một vấn đề chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo ở Hà Lan, nhưng đa phần dân hập cư không gắn bó hoặc  tham gia vào đó. Còn hơn cả chủ trương nguyên vẹn (sát nhập Giáo Hội và nhà nước), điểu làm tôi bận tâm lo lắng nơi các thế hệ trẻ theo đạo Hồi, ấy là sự tục hoá đang tiến phát triển. Tôi e rằng cuối cùng họ sẽ theo tôn giáo đang thật sự chi phối Tây Phương : Thuyết tương đối”.

(Quả thật, khi nhìn thấy những thanh niên Maroc trong các cửa hàng McDonald’s ở Amsterdam và chị em họ trong những chiếc quần bó sát người, người ta tự hỏi liệu các thế hệ ngưồi Hồi giáo mới nầy chẳng phải đang sao chép chúng ta về mọi quan điểm hay sao).

H. Thưa ĐHY, phải chăng kỳ thị chủng tộc, bài ngoại không phải là những vấn nạn ở đây?

Đ. Tôi không cho là vậy. Người Hà Lan là một dân tộc bao dung. Tôi không nhìn thấy xuất hiệnlàn sóng kỳ thị chủng tộc

H. Ở Haarlem, ĐGM nói rằng người ta bắt đầu nhận thức nơi giới trẻ một cảm nhậh sự trống rỗng, thiếu cái đã bị lang quên.

Đ. Đúng như thế. Rất đông trong họ cảm thấy một sự trống rỗng.Nhưng họ không biết đi xa hơn. Họ không biết yêu cầu gì và yêu cầu ai. Họ đã không được đào tạo để nhận biết và nhận thức đưộc khát vọng của con tim. Với ý nghĩa nầy, tôi tin chắc, như Đức Cha Punt, rằng Giáo Hội Hà Lan thưự sự được kêu gọi trở thành truyền giáo. Hai thế hệ đã bị [hư] mất. Phải phát xuất lại từ số không, trong lòng một nbền văn hoá dững dưng với Kitô giáo, với những phương tiện truyền thông không thân thiện.

H. ĐHY đã 78 tuổi. Khi xảy ra chiến tranh, Ngài còn là một cận bé. Vào thời kỳ đó, chẳng phải Hà Lan là một quốc gia rất Kitô giáo đó sao? Việc gì đã xảy ra sau đó?

Đ. Đó có thể là một Kitô giáo quá mang nặng dấu ấn một chủ nghĩa duy luân lý quá khô cứng. Từ đó đã là nguyên do một cuộc nỗi loạn triệt để, cũng triệt để như tính cách vốn có của người Hà Lan. Họ không có khả năng chỉ tin ‘một chút” vào một điều gì. Hoặc là tất cả hoặc chẳng tin gì. Họ trở nên cái đối lập với những gì họ đã là”.

H. Nhưng ngày nay có 45 chủng sinh ở chủng viện Haarlem và mỗi năm có mấy trăm người lớn xin chịu rửa tội. Ở Amsterdam, con đã thấy các nữ tu Dòng Mẹ Têrêxa thờ lạy trước Ảnh Chuộc Tội. Ở đây người Công giáo tuy ít, nhưng mạnh.

Đ. Quả đúng vậy. Điều rõ ràng là trong một tình hình như tình hình chúng ta đang sống, thì muối – tôi phải nói thế nào nhỉ? - phải trở nên mặn hơn…

H. Ngày Lễ Noel, ĐHY định nói gì với giáo dân?

Đ. [Tôi sẽ nói với họ] rằng có lẽ họ đã quên mất sự việc là Kitô hữu, điều cốt lõi của sự việc ấy : Thiên Chúa đã làm người. Người đã đến ở thế gian trong nghèo khó, khiêm hạ và mỏng manh yếu đuồi như một trẻ sơ sinh, vì yêu thương chúng ta.

H. Thưa ĐHY, Ngài có biết rằng cách nay một thời gian ngắn, trong một ngôi làng gần đây, Drunen, con đã thấy khoảng một trăm em bé đi ra khỏi nhà thờ Công giáo nơi cửa diễn ra một nghi lễ Noel, chăng?

Đ. Đó có lẽ là một linh mục trẻ vừa mới đến mới chịu cực đánh vật như thế…

Một lần nữa, lịch sử đang bắt đầu lại.

Đề nó bắt đầu lại, chỉ cần khuôn mặt của một Kitô hữu.

www. Chiesa, 30.12. 2009

BTGH chuyển ngữ và giới thiệu