LTS: Hôm nay tòa soạn trân trọng giới thiệu buổi nói chuyện thân mật của tác giả Huỳnh Chiếu Đẳng, được biết một cách đơn giản là một nhà giáo chuyên dạy các môn vật lý, hóa học hơn 20 năm cả trước và sau năm 1975. Bằng lối viết qua giọng nói miền Nam vui tính, vừa chân chất và cởi mở, người đọc luôn cảm thấy như là người bạn thân của ông. Xin mời bạn đọc ngồi xuống nghe. (SH)
Kính thưa quí bạn, Nhân ngày Phật Đản gặp duyên may đọc được tin về nhà khoa
học Brian Greene mượn lý thuyết dây (string theory) đưa ra viễn cảnh vạn pháp
sinh ra do holograms chiếu từ thế giới 2 chiều, tôi viết mấy lời bàn cho vui
cùng chư bằng hữu. Một ngành khoa học khá còn non trẻ và đạo Phật tình cờ gặp
nhau thật là lý thú. Vì có nhiều từ ngữ cần hiểu chính xác, nếu có đọc xin quí
bạn đọc chậm chậm, hiểu sai thì sẽ cho HCD tôi nói xàm. Bài nầy tuy lời rất ít
nhưng nói lên nhiều thứ lắm, các bạn tinh ý sẽ thấy.
Tin AP (ngày 29-May-2010)
nói rằng nhà khoa học về lý thuyết dây (string theorist) Brian Greene đưa ra bối
cảnh chúng ta và thế giới chung quanh ta (nhà Phật gọi là vạn pháp) thật ra là
hình chiếu holograms từ thế giới hai chiều. Hình chụp bản tin nằm dưới cùng.
Thưa đây không phải là lời nói suông mà là chủ đề nghiên cứu của nhiều nhà khoa
học về môn string theory. Tiếng Anh gọi họ là những nhà “string theorist”. Môn
nầy dựa vào nền tảng toán học rất phức tạp mà người thường khó hiểu được. Bản
tin có tựa đề là “What if we’re holograms?”, chuyện gì xảy ra nếu chúng ta là
“ảo ảnh”. Bản tin làm tôi nhớ câu “vạn pháp do tâm sinh” của nhà Phật và chuyện
sắc không của Bát Nhã Tâm Kinh.
Ảnh minh họa do SH thêm - http://www.crystalinks.com/holographic.html
Nhà khoa học Brian Greene nói mọi vật kể cả
chúng ta là con người có thể là hình chiếu holograms, nếu “tắt đèn chiếu” đi thì
mọi vật sẽ biến mất. Hình holograms là hình nổi, các bạn vào bảo tàng viện có
khi gặp. Người hay vật hiện ngờ ngờ 3 chiều (3-D) trước mắt các bạn nhưng không
có thật, sờ tay vào không đụng được vật đang nhìn thấy. Nếu người ta tắt máy
chiếu đi thì vật đang thấy biến mất. Hình holograms khác với các movie Imax 3-D
mà đôi khi các bạn thấy chiếu trong rạp. Nhắc lại theo vật lý lý thuyết thì có
không gian 1 chiều, có không gian 2 chiều, có không gian 3 chiều (chúng ta đang
sống) không gian 4 chiều, 5 chiều vân vân.
Với thiền sư thì như sau:
Bóng trúc
quét sân trần chẳng động,
Vầng trăng xuyên biển nước không xao.
(Hoè An Quốc Ngữ)
Bóng cây trúc rọi xuống quét quét trên mặt đất, bụi chẳng bay lên như khi chúng
ta cầm chổi quét. Theo thiền sư thì vạn vật vốn là không như bóng trúc quét trên
sân.
Nhưng với nhà khoa học Brian Greene thì tuy vạn vật là hình ảo holograms
nhưng chúng ta chạm vào thấy có thật. Cái bàn, cái TV, cái computer nằm trước
mắt chúng ta tuy là holograms nhưng chúng ta chạm vào và cảm thấy nó là thật.
Tại sao? Thưa nhà khoa học Brian Greene đi xa hơn tí nữa, đó là trí óc nhận
biết, “cái tâm” của chúng ta, của muôn loài cũng do holograms tạo ra. Và đó là
lý do tại sao mọi vật với chúng ta là có thật 100%. Cái lý thú ở đây là lý
thuyết của nhà khoa học Brian Greene lại đúng y bong cái câu vạn pháp do tâm
sinh. Mọi vật đâu có thật (vì nó là holograms), nhưng sờ thấy, ngưởi thấy, nghe
thấy... y như thật là tại cái tâm cũng do holograms tạo ra.
Video clip - Brian Greene: The universe on a string
Video do SH minh họa, nguồn video clip: http://www.youtube.com/watch?v=YtdE662eY_M
(Nếu tới đây mà tôi dừng lại không nói chi nữa thì hay quá, nhưng ăn ở phài có
thuỷ có chung nên đành nói tiếp.)
Với Brian Greene tắt đèn chiếu thì mất hết, trở
thành không hết trơn, không có chi cả, vạn pháp không còn chi cả, tất cả biến
mất, trở thành không, hoàn toàn là không (chữ không ở đây không phải hư không
đâu nghe). Nếu được như vậy thì hay biết mấy, đạo Phật cũng muốn đi vào chỗ vô
sanh mà. Nhưng... nhưng quí vị Phật tử, quí Sư quí Ni nhất định không chịu. Nhất
định không chịu biến mất, nhất định phải còn cái gì đó. Thưa quí bạn, cái không
chịu sinh không chịu tử được thiền sư Đông Độ gọi là “bản lai diện mục”, còn gọi
là chân tâm, là Vô Vị chân nhân, là cái “sống mũi”, còn gọi là Phật tánh, còn
gọi là tánh giác... là hòn ngọc quí mà các bạn thấy tượng Bồ Tất Địa Tạng cầm
trên tay. Đó là cái khác nhau giữa lý thuyết dây (string theory) và Đông Độ
thiền sư và một số Phật tử ngày nay.
Vì lẽ nầy nên nhiều vị Phật tử mong tu để được một cái gì thì sai quá cở (thợ
mộc). Sai là sao? Thưa khi chúng ta đi ngoài đường tình cờ lượm được viên ngọc
hay lượm được tờ giấy bạc $20 thì chúng ta mới bảo là được. Còn như viên ngọc đó
hay tờ giấy bạc đó nằm sẳn trong túi, một ngày kia tình cờ chúng ta khám phá ra
thì chúng ta đâu có bảo là được. Nó đã là của chúng ta từ ngàn xưa rồi đâu phải
lượm được.
Tôi hỏi quí vị Phật tử lở đọc mấy hàng nầy trả lời thật bụng coi khi quí vị
tu, quí vị có mong được một cái gì không. Tu mà cầu mong từ bên ngoài, theo đạo
Phật là ngoại đạo (khoan, bà con chớ hiều lầm, chữ ngoại đạo trong nhà Phật
không có nghĩa là những tôn giáo khác ngoài đạo Phật, thí dụ như là đạo Bà La
Môn, đạo Chúa, đạo Hồi đâu). Các bạn của tôi ơi, nếu có forward cái email nầy
thì xin đừng có tô màu thêm nghe, tô màu sai chỗ đọc không hiểu đâu, ai đó đọc
sẽ tưởng tôi là kẻ nói xàm.
Cũng vì lẽ đó nên quí vị thiền sư Đông Độ nói rằng tu để giác ngộ. Giác ngộ
là sao? Là để tâm lắng xuống, để tịnh tâm. Khi tâm đủ tịnh rồi thì cái chân tâm
hiện ra, tức là thấy được Phật tánh ngay của chính mình, thấy được bản lai diện
mục, hay thấy được Vô Vị chân nhân. Không có chữ được nơi đây. Theo thiền sư thì
mỗi chúng sinh đều có Phật tánh, chỉ có cái tâm còn vọng động còn lăng xăng nên
chúng sinh không nhìn thấy Phật tánh mà thôi.
Các bạn nhớ lại coi Phật Thích Ca Mâu Ni có bao giờ nói chúng sinh tu để được
cái gì 3 không. Thưa không, ông Phật không nói tu để được cái gì cả.
Cho nên Bát Nhã Tâm Kinh có câu: Vô trí diệc vô đắc, dĩ vô sở đắc cố. Bồ đề
tát đõa y Bát nhã Ba la mật đa cố, tâm vô quái ngại, vô quái ngại cố, vô hữu
khủng bố, viễn ly điên đảo mộng tưởng, cứu cánh Niết bàn.
Nghĩa là tu không để được cái gì cả.
Đi lạc đề rồi, Brian Greene nói tắt đèn chiếu vạn pháp biến mất. Ngược lại đa
số Phật tử chưa ưng điều nầy, mất hết uổng quá phải không? Đố quí bạn chử uổng
nằm trong điều nào trong ba điều Sân Si và Tham? Nói thêm để vài bằng hữu “ngoại
đạo” không lầm là chữ Phật tử không có nghĩa là con ông Phật, mà chữ Phật ở đây
phiên âm chữ Trung Hoa, chữ Trung Hoa lại phiên âm từ chữ Phạn đọc là “Bút đa”
(Buddha). Chữ Buddha có nghĩa là người giác ngộ (giác giả). Do vậy chữ Phật tử
có nghĩa là con của người giác ngộ. Khổ quá chữ giác ngộ trong nhà Phật lại
không có cái nghĩa trần tục mà chúng ta thường xài ngày nay. Nói sao cho vừa.
Đáng lý tôi viết dài hơn, nhưng có thể đề tài nhàm chán với nhiều vị nên tạm
ngưng nơi đây. Sự hiểu biết của tôi về đạo Phật rất nông cạn, tôi không phải là
một Phật tử, mà sự hiểu biết của tôi về lý thuyết dây lại còn quá ít nên chỉ gợi
ý cho vui thôi, còn phần chi tiết dành lại cho những vị thiện tru thức thức.
HCD (30-May-2010).
- Khoan đã, để tôi hỏi bạn HCD một câu. Nhớ mới đây bạn viết vớ vẫn về những
tấm ảnh hoa mạn đà la làm cho một số người ưng bụng và một số người không đồng
ý, sao hôm nay tôi thấy bàng bạc đâu đó cái tinh thần đùa cợt chọc ghẹo trong
bài viết về khoa học và Phật giáo khá đúng đắn nầy vậy....
Thưa biết nói sao cho vừa. Nhớ hôm trước có bạn tức quá hỏi tôi nếu nói do
thời tiết mà chụp thành hình có hoa mạn đà la thì tại sao chụp trong chánh điện,
đâu có mưa gió, đâu có tuyết băng mà cũng được nhiều tấm ảnh có hoa mạn đà la
trong đó. Mới nghe có lý quá phải không, nhưng câu trả lời dễ ợt đó là vạn pháp
do tâm sinh. Vậy là sao, thưa cái “tâm” nằm ngay trong máy ảnh hư. Là sao. Thưa
cái máy ảnh đó có cái tâm vọng động thì đi đến nơi đâu nó cũng thấy hình hoa mạn
đà la hết. Là sao? Thưa tôi thí dụ rằng trên ống kính nó dính một số vết lem vết
bụi vết trầy thì chụp ban đêm chụp chỗ tối bất cứ nơi đâu đều thấy hoa mạn đà la
hết. Từ “tâm” cái máy ảnh so với con tâm con người nhìn thấy hoa mạn đà la đâu
xa phải không quí bạn.
▲▼▲
Đây là định nghĩa sơ về string theory (1)
Lý thuyết dây là một thuyết hấp dẫn lượng tử, được xây dựng với mục đích
thống nhất tất cả các hạt cơ bản cùng các lực cơ bản của tự nhiên, ngay cả lực
hấp dẫn. Các nhà vật lý 4 lý thuyết hiện đại đặt rất nhiều hy vọng vào lý thuyết
này vì nó có thể giải quyết được những câu hỏi như tính đối xứng của tự nhiên,
hiệu ứng lượng tử tại các lỗ đen (black hole), cũng như tại các điểm kỳ dị, sự
tồn tại và phá vỡ siêu đối xứng... Nó đồng thời cũng mở ra những tia sáng mới
cho cơ học lượng tử, không gian và thời gian. Trong lý thuyết dây, tất cả các
lực và các hạt được miêu tả theo một lối hình học phong nhã, như ước mơ của
Einstein về việc thiết lập vạn vật từ khung hình học của không-thời gian.